اشور

آشور (ایزد). آشور یا آسور یا آش - شور نام یک ایزد سامی شرقی است که خدای اصلی در میانرودان به شمار می آید. آشور بیشتر در نیمه شمالی میانرودان، مناطقی از شمال شرق سوریه کنونی و جنوب شرق آسیای صغیر پرستیده می شد که این مناطق جایگاه سرزمین آشور محسوب می شوند. آشور در شهر آشور پرستیده می شد که در نیمه هزاره سوم پیش از زایش مسیح، پایتخت امپراتوری آشور بود. [ ۱]
در آن هنگام خدای آشور دارای تبار خانوادگی نبود، اما هنگامی که کیش پرستشی تحت تأثیر باورهای جنوب میانرودان قرار گرفت، به عنوان معادل آشوری انلیل، خدای اصلی نیپور مورد پرستش قرار گرفت که مهم ترین ایزد در میان خدایان جنوب بود. البته اهمیت انلیل تا زمانی ادامه یافت که حمورابی پادشاهی اش را در نیمه سده ۱۸ پیش از میلاد مسیح در بابل بنیانگذاری کرد. مردوک جای انلیل را به عنوان خدای اصلی در میان خدایان جنوب میانرودان گرفت. در شمال میانرودان، آشور به جای انلیل، در جایگاه همسری نینلیل ( با نام ایزدبانوی آشوری مولیسو ) قرار گرفت پسران انلیل، نین اورتا زابابا نیز پسران او شدند. این فرایند از حوالی سده ۱۴ پیش از زایش مسیح آغاز شد و تا سده ۷ پیش از مسیح ادامه داشت. [ ۱] منبع اصلی این صنایع دستی بالدار، بُت های مصری با نام حوروس و ایزیس بوده اند. مصریان بالهایی را نیز بر روی تابوت مومیایی های خود نقاشی می کردند. سپس آشوریان، کنعانیان و ایرانیان از این الگو برای صنایع و نقاشی ها و سنگ نبشته های خود بهره جستند.

آشور. آشور (Assyria)
10138500-1.jpg
امپراتوری در خاورمیانه در شمال بین النّهرین(عراق کنونی) (۲۰۰۰ـ۶۰۵پ م). پایتخت آن نخست آشورو سپس نِینَوابود. امپراتوری آشور ابتدا مطیع سومرو در دوره های بعد به تناوب فرمانبردار بابِلبود. آشوری ها عمدتاً مذهب و ساختار اجتماعی سومری ها را پذیرفتند. این امپراتوری، در دوران عظمت خود، مصر و سرزمین های ساحل شرقی مدیترانه تا رأس خلیج فارس را شامل می شد. سرزمین اصلی آشور نوار باریکی از خاک آبرُفتی در دو سوی رود دجلهبود. این ناحیه حدود ۳۵۰۰پ م مسکونی شد و تا حدود ۲۳۵۰پ م زیر سلطۀ سومر قرار داشت. نخستین بار از پادشاهان آشور در جریان جنگ هایی نام برده شده است که درپی زوال سومین سلسلۀ اور(در سومر) رخ داد ولی آشور تا حدود ۱۴۵۰پ م همچنان زیر سلطۀ بابل و سپس مصر بود. آشور در زمان پادشاهی آشور ـ اوبالیت(سلطنت ح ۱۳۸۰ـ۱۳۴۰پ م) به قدرتی نظامی تبدیل شد. کشورگشایی های او را آداد نیراریاول و شلمنصراول، دنبال کردند؛ توکولتی ـ اِنورتای اول نیز در این کشورگشایی ها نقش داشت و هم او بود که بابل را تصرف کرد و عنوان پادشاه سومر و اَکدرا به دست آورد. آشور در زمان سلطنت بخت نصر (نبوکدنصّر) اول (۱۱۵۰ـ۱۱۱۰پ م)، بار دیگر تحت حاکمیت بابل درآمد، اما تیگلت پیلسراول آن را آزاد کرد. براثر حملات پیاپی آرامیها، آشور بیشتر متصرفات خود را از دست داد. آشور از زمان پادشاهی آداد نیراری دوم در ۹۱۱ پ م راه کشورگشایی را درپیش گرفت و عیلام، بین النهرین، سوریه، فلسطین، نواحی مرزی عربستان، و مصر را تصرف کرد. از این دوره نوشته های عهد عتیق و «اسناد» بسیاری باقی مانده است، مانند مسله سیاهکه حاکی از فتوحات شلمنصر سوم در قرن ۹پ م است. دوران سلطنت آشورنصیرپالدوم (۸۸۵ـ۸۶۰پ م) با جنگ های مداوم همراه بود؛ نقش های برجستۀ فراوان گویای این امر است. شلمنصر سوم با ایالات سوریه جنگید. در نبرد قرقاردر ۸۵۴پ م پیشروی آشوری ها متوقف، و دورۀ زوال آغاز شد. دوران پایانی عظمت آشور با سلطنت تیگلت پیلسر سوم (۷۴۶ـ ۷۲۸پ م) آغاز و در زمان پادشاهی سارگوندوم، سِناخریب، اسرحدون، و آشور بانی پالادامه یافت، و نقطۀ اوج آن زمانی بود که اسرحدون مصر را فتح کرد (۶۷۱پ م). از این زمان امپراتوری سیر زوال پیمود. نبوپولسرپادشاه بابل و هووخشترهپادشاه ماد برضد آن متحد شدند؛ نینوا در ۶۱۲پ م ویران شد، و آشور به تصرف مادها و سپس هخامنشیان درآمد. بخش اعظم مذهب، قوانین، ساختار اجتماعی، و دستاوردهای هنری آشور از کشورهای همسایه نشأت گرفته بود. آشوری ها خط میخی (اختراع سومری ها در ۳۵۰۰پ م) و معابد سومری ها را انتخاب کردند، اگرچه آشور، خدای آنان، جایگاه نخست را در آن کیش داشت. کتابخانۀ آشور بانی پال، که در نینوا حفاری شد، نشان دهندۀ جذب کامل فرهنگ بابل است. زبان آشوری از گروه شرقی زبان های سامی و از گویش های بابلی باستان است. این زبان را به خط میخی روی الواح گلی و سنگی می نوشتند که الواح آشور بانی پال در این میان معروف است. پس از آن که آشوری با آرامی درآمیخت، در نوشتن متون مذهبی از زبان آشوری و خط میخی، و در کارهای روزانه و بازرگانی از زبان و خط آرامی استفاده شد.

آشور (اسطوره). آشور (اسطوره)(Ashur)
آشور
(یا: آسور) خدای ملی قوم آشور، خدای شهر آشور، پایتخت قدیمی آنان، و خدای جنگ. شاه را روحانیِ اعظم او به شمار می آوردند.