اشعب

[ویکی فقه] اَشْعَب ، معروف به اشعب طمّاع ، شخصیت گول مضحک نکته پرداز، در سده های ۱ و ۲ ق .
در کتاب های عربی ، اشاره به اشعب از ابتدای قرن ۳ ق ، احتمالاً با جاحظ آغاز می شود، اما نکته های مربوط به او از سه چهار روایت درنمی گذرد. اندکی پس از جاحظ، ابن قتیبه همان روایات را تکرار می کند. باز اندکی بعد، ابن عاصم (د ۲۹۰ق ) - گویا نخستین بار - به نام و نسب و یکی دو نکته معروف از او اشاره می کند. در همان زمان طبری اطلاعات تازه ای درباره او به دست می دهد که شاید از ساخته های خیالی تهی نباشد.
دلیل شهرت
در هر حال ، از آغاز سده ۴ق ، آزمندی اشعب به صورت مثل درمی آید. ابن عاصم و مسعودی ، عبارت «اطمع من اشعب » را که گویا کنیز هشام بن عبدالملک بر زبان رانده بوده ، می آورند. از آن پس ، در همه کتاب های امثال و نیز همه کتابهای ادب ، آن را تکرار کرده اند. اما شرح احوال و مجموعه نکته پردازیهای او که تا آن زمان از یکی دو صفحه درنمی گذشت ، ناگهان در اغانی ، و نیز بخشی در عقدالفرید به مجموعه ای عظیم تبدیل می گردد. انبوهی از حکایات شیرینی که درباره اشعب نقل شده ، همانهایی است که بعدها غالباً در حکایات جحی و در زمانهای متأخرتر، داستانهای ملانصرالدین تکرار شده است .
معرفی اشعب
اشعب گویا اصلاً شعیب نام داشته ؛ کنیه اش ابوالعلاء یا ابواسحاق بوده است . در نام پدرش جبیر تردید نیست ، اما مادرش را ام الخلندج ، ام جمیل مولای اسماء دختر ابوبکر، حمیده ، ام حمیده یا جعده خوانده اند. پدرش ، به روایت ابوالفرج اصفهانی با مختار خروج کرد و به همین جهت به دست مصعب بن زبیر کشته شد.
ولادت و وفات
...

اَشْعَب (اوایل قرن ۲ق)
معروف به طمّاع، مغنی، شاعر و دلقک عرب. در مدینه می زیست و پیشه اش سرگرم کردن مردم بود. حرکات و سکنات و رفتار مضحک، و شهرتش به آزمندی، عناصر عمدۀ افسانه هایی است که بر گِرد او تنیده اند. روایت هایی از این دست در کتاب الاغانی ابوالفرج اصفهانی آمده است. در لطایف نامه های عامیانه نیز اشعب مظهر حرص و طمع است.