از پیدایش روم

از پیدایش روم ( به لاتین: Ab Urbe Condita ) که گاهی از آن با عنوان Ab Urbe Condita Libri ( کتاب هایی از زمان تأسیس شهر ) [ یادداشت ۱] نیز یاد می شود کتابی بزرگ از تاریخ روم باستان است که بین سال های ۲۷ تا ۹ قبل از میلاد توسط تیتوس لیویوس، تاریخ نگار رومی، به زبان لاتین نگاشته شده است. این مجموعه کتاب، وقایع تاریخ روم از رسیدن آینیاس و پناهجویان جنگ تروآ به ایتالیا، تأسیس شهر روم در ۷۵۳ قبل از میلاد، براندازی پادشاهان روم در ۵۰۹ قبل از میلاد گرفته تا عصر خودِ لیویوس و دوران امپراتوری آگوستوس را در برمی گیرد. آخرین حادثه ای که لیویوس آنرا در کتابش ذکر کرده مرگ نرو کلادیوس دروسوس ( فرزندخوانده آگوستوس ) در سال ۹ قبل از میلاد است. حدود ۲۵ درصد کتاب ( ۳۵ کتاب از مجموع ۱۴۲ ) باقی مانده است. کتاب های باقی مانده حوادث از تأسیس روم تا سال ۲۹۳ ق. م و از ۲۱۹ تا ۱۶۶ ق. م را دربرمی گیرند.
از پیدایش روم در ابتدا مشتمل بر ۱۴۲ کتاب بود، سی و پنج تای آنان ــ کتاب های یکم تا دهم به همراه پیش گفتارشان و نیز کتاب های بیست و یکم تا چهل و پنجم ــ در شکلی قابل قبول برجای مانده اند. صدمه ای که در سده پنجم به یکی از دست نوشته های کتاب وارد شد سبب ایجاد فواصل[ یادداشت ۲] زیاد در نوشته های کتاب های ۴۱ و ۴۳–۴۵ آن شد.
کتاب ۱–۵: تأسیس افسانه ای شهر روم ( از جمله پیاده شدن آینیاس در ایتالیا و تأسیس شهر توسط رومولوس ) ، دوران پادشاهان و جمهوری نوپا تا شکست آن از گالیایی ها در ۳۹۰ ق. م ( در دسترس )
کتاب ۶–۱۰: جنگ ها با آیکوئی ها، [ یادداشت ۳] وُلسکی ها، [ یادداشت ۴] اتروسک ها و جنگ های سامنیتی تا ۲۹۲ ق. م ( در دسترس )
کتاب ۱۱–۲۰: بازه زمانی از ۲۹۲ تا ۲۱۸ ق. م، مشتمل بر اولین جنگ کارتاژ
کتاب ۲۱–۳۰: دومین جنگ کارتاژ، از ۲۱۸ تا ۲۰۲ ق. م ( در دسترس )
کتاب ۳۱–۴۵: جنگ با مقدونیه و دیگر جنگ ها، از ۲۰۱ تا ۱۶۷ ق. م، مشتمل بر دومین و سومین جنگ مقدونیه ( در دسترس )
کتاب ۴۶–۷۰: از ۱۶۷ ق. م تا وقوع جنگ اجتماعی در ۹۱ ق. م
کتاب ۷۱–۹۰: جنگ داخلی میان سولا و ماریوس تا مرگ سولا در ۷۸ ق. م
کتاب ۹۱–۱۰۸: از سال ۷۸ ق. م تا پایان جنگ های گالی در ۵۰ ق. م
کتاب ۱۰۹–۱۱۶: از جنگ داخلی سزار تا قتل او در پانزدهم مارس ( ۴۹ تا ۴۴ ق. م )
کتاب ۱۱۷–۱۳۳: از قتل سزار تا جنگ اکتاویانوس و مارکوس آنتونیوس و مرگ دومی در ۳۰ ق. م