آرتساخ (استان تاریخی). آرتْساخ ( به ارمنی: Արցախ ) نام دهمین استان ارمنستان بزرگ بود. [ ۱] [ ۲] تاریخ نگاران و جغرافی دانان نامداری همچون پلینیوس ( کتاب تاریخ طبیعی ) ، بطلمیوس ( کتاب جغرافیا ) ، پلوتارک ( کتاب بیوگرافی تطبیقی ) و دیون کاسیوس ( کتاب دانسته های نویسندگان یونان باستان و لاتین دربارهٔ سکوتیا و قفقاز ) همگی در آثار خود تأکید داشته اند که رود کورا مرز میان ارمنستان و آلبانیای قفقاز ( آران یعنی سرزمینی که امروزه جمهوری آذربایجان نامیده می شود ) بوده است و آرتساخ ( قره باغ ) در سمتی از این رود قرار دارد که جزئی از ارمنستان بوده است. [ ۳] [ ۴] [ ۵] در ارمنستان سده های میانه آرتساخ را «سیونیک کوچک» و تْساودِک نیز می نامیدند. [ ۶] منطقه ای که در طی یک سدهٔ اخیر به نام منطقه ی خودمختار قره باغ کوهستانی، یا امروز جمهوری قره باغ کوهستانی یا جمهوری آرتساخ معروف است در واقع شامل بخش هایی از استان های آرتساخ، سیونیک و اوتیک است و بخش بزرگی از آن در استان آرتساخ واقع می باشد.
نام آرتساخ در سنگ نبشته های اورارتو ( دوران پادشاهی آیرارات، اوشاکان کنونی ) به صورت های آرداخونی یا اوردخینی و اوردخه قید شده است که نام آرتساخ از آن مأخوذ است و سرزمینی به این نام در هزارهٔ اول پیش از میلاد جزو پادشاهی آیرارات و سپس یرواندیان ( دودمان اروندی ) قرار داشت. [ ۷] [ ۸] [ ۹] استرابون در ( کتاب جغرافیای ) خود قسمت سمت راست رود کورا ( محل کنونی قره باغ ) را با نام ارخیستینا ( Orkhistene ) به عنوان یک استان هایک بزرگ ( ارمنستان بزرگ ) - ( ارمنستان = هایاستان ) دانسته که به خاطر سوارکارانش شهرت داشته است. [ ۱۰]
این منطقه از سدهٔ ۱۳ میلادی با نام خاچن شهرت داشت و از سدهٔ ۱۸ میلادی نیز نام ارمنستان کوچک و به همراه استان اوتیک نام سرزمین دور ارمنی برای آرتساخ به کار می رفته است. [ ۱۱] [ ۱۲] نام ( قره باغ ) برای نخستین بار در سدهٔ ۱۴ میلادی براساس نام گذاری پارسی برای این منطقه به کار رفت. [ ۱۳] در واقع دشت های این منطقه با نام باغ سفید و بخش کوهستانی آن با نام باغ سیاه نامیده می شد که بعدها در نزد ترک زبانان به قره باغ باغ سیاه تغییر یافت.
درباره ی معنی این نام نظرات متعددی وجود:
• نام قره باغ را ارمنیان نخستین بار توسط تُوْما یا توماس مِتسوپتسی به کار برده اند.
• مفهوم این نام را نخستین بار هوانیسیک زارتسی[ ۱۴] در سدهٔ ۱۶–۱۷ میلادی به صورت «باغ سیاه» بیان کرد.
• قره باغ ترجمهٔ لغوی آرتساخ است که آر ( سوخته ) + تساخ ( جنگل، درخت ) یعنی جنگل سوخته یا سیاه می باشد. [ ۱۵]
• آرتساخ به معنی« سرزمین جنگی خدای آر »
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفنام آرتساخ در سنگ نبشته های اورارتو ( دوران پادشاهی آیرارات، اوشاکان کنونی ) به صورت های آرداخونی یا اوردخینی و اوردخه قید شده است که نام آرتساخ از آن مأخوذ است و سرزمینی به این نام در هزارهٔ اول پیش از میلاد جزو پادشاهی آیرارات و سپس یرواندیان ( دودمان اروندی ) قرار داشت. [ ۷] [ ۸] [ ۹] استرابون در ( کتاب جغرافیای ) خود قسمت سمت راست رود کورا ( محل کنونی قره باغ ) را با نام ارخیستینا ( Orkhistene ) به عنوان یک استان هایک بزرگ ( ارمنستان بزرگ ) - ( ارمنستان = هایاستان ) دانسته که به خاطر سوارکارانش شهرت داشته است. [ ۱۰]
این منطقه از سدهٔ ۱۳ میلادی با نام خاچن شهرت داشت و از سدهٔ ۱۸ میلادی نیز نام ارمنستان کوچک و به همراه استان اوتیک نام سرزمین دور ارمنی برای آرتساخ به کار می رفته است. [ ۱۱] [ ۱۲] نام ( قره باغ ) برای نخستین بار در سدهٔ ۱۴ میلادی براساس نام گذاری پارسی برای این منطقه به کار رفت. [ ۱۳] در واقع دشت های این منطقه با نام باغ سفید و بخش کوهستانی آن با نام باغ سیاه نامیده می شد که بعدها در نزد ترک زبانان به قره باغ باغ سیاه تغییر یافت.
درباره ی معنی این نام نظرات متعددی وجود:
• نام قره باغ را ارمنیان نخستین بار توسط تُوْما یا توماس مِتسوپتسی به کار برده اند.
• مفهوم این نام را نخستین بار هوانیسیک زارتسی[ ۱۴] در سدهٔ ۱۶–۱۷ میلادی به صورت «باغ سیاه» بیان کرد.
• قره باغ ترجمهٔ لغوی آرتساخ است که آر ( سوخته ) + تساخ ( جنگل، درخت ) یعنی جنگل سوخته یا سیاه می باشد. [ ۱۵]
• آرتساخ به معنی« سرزمین جنگی خدای آر »
wiki: آرتساخ (استان تاریخی)