ادوارد رهاتسک

ادوارد رهاتسِک یا رهاتشِک[ الف] ( مجاری: Rehatsek Edward، زاده ۳ ژوئیه ۱۸۱۹ در ایلک – درگذشته ۱۱ دسامبر ۱۸۹۱ در بمبئی ) شرق شناس، مهندس، ریاضی دان و مترجم اهل مجارستان بود. وی تحصیلات خود را در پچ و سپس در مؤسسه مهندسی پِشت در ۱۸۴۱ به پایان رساند. ابتدا به فرانسه و سپس به آمریکا رفت و سرانجام در بمبئی هند اقامت گزید و در آنجا معلم ریاضیات در کالج ویلسون شد. او عمدتاً مطالبی در زمینه شرق شناسی در روزنامه ها و مجلات آلمانی و انگلیسی زبان نوشته؛ آثار شاخص وی ترجمه گلستان سعدی، سیره نبوی ابن اسحاق و روضةالصفای میرخواند هستند.
ادوارد رهاتشِک در سال ۱۸۱۹ در ایلک، در سمت کروات نشین دانوب متولد شد. او در سال ۱۸۴۲ مدرک مهندسی گرفت و پس از آن به آمریکا مهاجرت کرد؛ پنج سال را در نیواورلئان گذراند و در سال ۱۸۴۷ از طریق لیورپول و کیپ به بمبئی رفت. او تا پایان عمر خود به مدت ۴۵ سال در بمبئی ماند؛ ابتدا به استخدام راج بریتانیا در مقام مهندس درآمد و اندکی بعد به مقام استادی دانشگاه رسید.
زبان مادری رهاتشک مجاری بود ولی قبل از مهاجرت در سطح عالی به زبان های کرواتی، لاتین و آلمانی صحبت می کرد. در نیواورلئان نیز انگلیسی و فرانسه و در بمبئی عربی، هندو، مراتی، یونانی باستان، فارسی و سانسکریت فرا گرفت.
او که در دانشگاه بمبئی لاتین و ریاضیات تدریس می کرد، همچنین تحقیقات تاریخی خود را برای بیش از ۴۵ سال در مقالات هفتگی در بومبی تایمز[ ب] و مجلات انگلیسی می نوشت. علاقه او به رویدادهای کمتر شناخته شده تاریخ ایران و عرب مانند تأسیس امپراتوری جدید ایران، شاپور یکم، فتح اسکندریه توسط اعراب، یا پیروزی اعراب برچینی ها در نبرد طراز بود.
رهاتشک در سال ۱۸۹۱ در سن ۷۲ سالگی درگذشت. او در زندگی متواضعانه خود، مقدار قابل توجهی پول پس انداز کرده بود؛ سی هزار روپیه و کتابخانه بزرگ خود را به کمیته ای علمی سپرد تا در جهت مطالعه پسران فقیر هندو بدون در تفاوت نژاد، ملیت، مذهب یا کاست به کار رود.
رهاتسک از اولین اروپایی هایی بود که وصیت کرد جسدش به روش هندوها در آتش سوزانده شود.
↑ شیوه مجاری ↑ Bombay Times