اخشورش

اَحَشْوِروش ( به عبری: אֲחַשְׁוֵרוֹשׁ ) نام پادشاه ایرانی در سنت یهودی ماقبل مسیحی است که در عهد عتیق آمده است و در کتاب استر، دانیال، عزرا و کتاب جعلی توبیت دیده شده است. [ ۱] بر طبق کتاب استر این پادشاه ایرانی بر هند تا اتیوپی حکمرانی می کرده است. [ ۲]
نام اخشورش ( به عبری: ʾaḥašwerōš ) به نظر می رسد نماینگر نام پارسی باستان خشایارشا، پسر و جانشین داریوش بزرگ باشد که توسط مورخان یونانی با نام زِرکسیس[ یادداشت ۱] نشان داده شده است. در نسخه یونانی کتاب استر، نام پادشاه پارسی ارتخرخس ( احتمالاً اردشیر یکم؛ ۴۶۵–۴۲۴ پیش از میلاد ) است؛ ولی این محتمل است که نام فارسی باستان اردشیر[ یادداشت ۲] را برابر با نام عبری آن ( اخشورش ) کنیم. [ ۳]
در کتاب استر اخشورش بر بیش از ۱۲۷ استان از هند تا حبشه حکومت می کند و خراج بر زمین و سواحل دریا نهاد ولی هیچ سخنی از حمله ناموفق به یونان و ساختن پرسپولیس نشده است. اهمیت نویسندگان عهد عتیق موضوع مرتبط با استر یهودی است که جایگزین ملکه وَشتی شده است تا یهودیان در ایران را از برنامه های هامان شریر نجات دهد. به گفته مک کولوگ شاید ذراتی از حقیقت در پشت داستان استر باشد ولی کتاب در وضع حاضرش دارای اشتباهات و تناقضاتی است که باید بعنوان یک رمان تاریخی ( نه روایت تاریخی ) قلمداد شود. نام همسر خشایارشا به استناد هرودوت، آمستریس دختر اُتانس بوده درحالی که هیچ اثری از وشتی یا استر در تاریخ هرودوت نیست. [ ۴]
در کتاب دانیال ( ۹٫۱ ) مشکل ارجاعی به اخشورش مادی، پدر داریوش وجود دارد. هیچ فردی از ماد، با نام خشایارشا ( اخشورش ) به دنیا نیامده، و هرگز فرد مادی پسری به نام داریوش نداشته است. [ ۵]
در کتاب عزرا ( ۴٫۶ ) تصور می شود که خشایارشا بین داریوش اول و اردشیر اول حکومت می کند که از نظر تسلسل درست است. [ ۶]
در قسمت توبیت بخت النصر و اخشورش نینوا را فتح و ویران کردند. در این مثال اخشورش فقط می تواند هووخشتره مادی باشد. در متون توبیت یافت شده در نسخه قدیمی سیناتیکوس، نام پادشاه ماد در آیه ۱۴٫۱۵ اچیاچَرُس[ یادداشت ۳] است. [ ۷]
↑ Xerxes ↑ Artaxšaça ↑ Achiacharos

رجوع شود به:احشویروش