[ویکی فقه] مساله معاد از دو راه قابل اثبات است نخست از راه عقلی مانند برهان حکمت و عدالت دوم راه نقلی مانند آیات در مورد معاد. در این مقاله راه اول را بررسی می کنیم.
ادله عقلی معاد فراوان است که به مشهورترین آن ها اشاره می نماییم.
← برهان حکمت
آیات قرآن کریم، پیرامون اثبات معاد و احتجاج با منکرین آن را می توان به پنج دسته، تقسیم کرد:۱ـ آیاتی که بر این نکته، تاکید می کند که برهانی بر نفی معاد، وجود ندارد. این آیات، به منزله خلع سلاح منکرین است.۲ـ آیاتی که به پدیده های مشابه معاد، اشاره می کند تا جلوی استبعاد را بگیرد.۳ـ آیاتی که شیهات منکرین معاد را رد، امکان وقوع آنرا تثبیت می کند.۴ـ آیاتی که معاد را به عنوان یک وعده حتمی و تخلف ناپذیر الهی، معرفی می کند و در واقع، وقوع معاد را از راه اخبار مخبر صادق، اثبات می نماید.۵ـ آیاتی که اشاره به برهان عقلی بر ضرورت معاد دارد.در حقیقت، سه دسته اول، ناظر بر امکان معاد؛ و دو دسته اخیر، ناظر به وقوع و ضرورت آن است.
ادله منکران معاد
یکی از شیوه های احتجاج قرآن با صاحبان عقاید باطل این است که از آنان، مطالبه دلیل می کند تا روشن شود که عقاید ایشان پایه عقلی و منطقی ندارد، چنان که در چندین آیه، آمده است:قل هاتوا برهانکم... بگو (ای پیامبر) دلیلتان را بیاورید.و در موارد مشابهی با این لحن می فرماید که صاحبان این عقاید نادرست، ((علم)) و اعتقاد مطابق با واقع و مستند به برهان ندارند بلکه به ((ظن)) و گمان بی دلیل و مخالف با واقع، بسنده کرده اند. و در مورد منکرین معاد هم می فرماید:و قالوا ما هی الا حیاتنا الدنیا نموت و نحیی و ما یهلکنا الا الدهر و ما لهم بذلک من علم ان هم الا یظنون. و (کافران) گفتند: جز این زندگی دنیا حیاتی نیست که می میریم و زندگی می کنیم و جز روزگار، چیزی ما را نابود نمی کند (در صورتی که) به این مطلب، علمی ندارند و تنها گمانی می برند.هم چنین در آیات دیگری بر این نکته، تاکید شده که انکار معاد، تنها گمان بی دلیل و نادرستی است البته ممکن است گمانهای بی دلیل در صورتی که موافق هوای نفس باشد مورد قبول هوی پرستان، واقع شود و در اثر رفتارهای متناسب با آنها و ارتکاب گناهان تدریجاً به صورت اعتقاد جزمی، جلوه کند و حتی شخص بر چنین اعتقادی پافشاری نماید.
پاسخ قرآن به منکرین معاد
...
ادله عقلی معاد فراوان است که به مشهورترین آن ها اشاره می نماییم.
← برهان حکمت
آیات قرآن کریم، پیرامون اثبات معاد و احتجاج با منکرین آن را می توان به پنج دسته، تقسیم کرد:۱ـ آیاتی که بر این نکته، تاکید می کند که برهانی بر نفی معاد، وجود ندارد. این آیات، به منزله خلع سلاح منکرین است.۲ـ آیاتی که به پدیده های مشابه معاد، اشاره می کند تا جلوی استبعاد را بگیرد.۳ـ آیاتی که شیهات منکرین معاد را رد، امکان وقوع آنرا تثبیت می کند.۴ـ آیاتی که معاد را به عنوان یک وعده حتمی و تخلف ناپذیر الهی، معرفی می کند و در واقع، وقوع معاد را از راه اخبار مخبر صادق، اثبات می نماید.۵ـ آیاتی که اشاره به برهان عقلی بر ضرورت معاد دارد.در حقیقت، سه دسته اول، ناظر بر امکان معاد؛ و دو دسته اخیر، ناظر به وقوع و ضرورت آن است.
ادله منکران معاد
یکی از شیوه های احتجاج قرآن با صاحبان عقاید باطل این است که از آنان، مطالبه دلیل می کند تا روشن شود که عقاید ایشان پایه عقلی و منطقی ندارد، چنان که در چندین آیه، آمده است:قل هاتوا برهانکم... بگو (ای پیامبر) دلیلتان را بیاورید.و در موارد مشابهی با این لحن می فرماید که صاحبان این عقاید نادرست، ((علم)) و اعتقاد مطابق با واقع و مستند به برهان ندارند بلکه به ((ظن)) و گمان بی دلیل و مخالف با واقع، بسنده کرده اند. و در مورد منکرین معاد هم می فرماید:و قالوا ما هی الا حیاتنا الدنیا نموت و نحیی و ما یهلکنا الا الدهر و ما لهم بذلک من علم ان هم الا یظنون. و (کافران) گفتند: جز این زندگی دنیا حیاتی نیست که می میریم و زندگی می کنیم و جز روزگار، چیزی ما را نابود نمی کند (در صورتی که) به این مطلب، علمی ندارند و تنها گمانی می برند.هم چنین در آیات دیگری بر این نکته، تاکید شده که انکار معاد، تنها گمان بی دلیل و نادرستی است البته ممکن است گمانهای بی دلیل در صورتی که موافق هوای نفس باشد مورد قبول هوی پرستان، واقع شود و در اثر رفتارهای متناسب با آنها و ارتکاب گناهان تدریجاً به صورت اعتقاد جزمی، جلوه کند و حتی شخص بر چنین اعتقادی پافشاری نماید.
پاسخ قرآن به منکرین معاد
...
wikifeqh: اثبات_معاد