[ویکی نور] ابن اَعْرابى، ابوعبدالله محمد بن زیاد، ادیب و شاعر سده 2 و 3ق است
او در سال 150ق، در شهر کوفه به دنیا آمد.
برخى پدر او را برده اى از اهل سند دانسته اند. قفطى به نقل از جاحظ نیز اشاره مى کند که او عرب اصیل نبوده است. وى در کودکى پدر خود را از دست داد و مادرش به همسرى مفضل ضبى راوى بزرگ اشعار عرب درآمد.
وى نزد مفضل نخستین مایه هاى شعر، لغت عربى و آیین روایت آن ها را کسب کرد و به گفته فرّاء که خود، او را نزد مفضل دیده بود، از رشته هاى ادب، به شعر، معانى شعر، نوادر و غریب علاقه بیشترى نشان مى داد.
ابن اعرابى، مانند دیگر راویان و دانشمندان زمان، براى کسب علم دو منبع در اختیار داشت: یکى علماى بزرگ و دیگرى اعراب بادیه. مى دانیم که وى از میان دانشمندان معاصر، علاوه بر مفضل، با کسایى نیز همنشینى داشت و از او نوادر و نحو آموخت. از استادان او، بجز کسایى که بزرگ ترین پایه گذار مکتب نحو کوفه بود، به دو تن دیگر یعنى قاسم بن مَعْن مسعودى و ابومعاویه ضریر نیز اشاره کرده اند که بى گمان، پیرو مکتب کوفیان بودند.
وى از استادان مکتب بصره به شدت روى برمى تافت و با بزرگ ترین آنان، اصمعى و ابوعبیده، دشمنى مى ورزید، گرچه منازعات میان پیروان دو مکتب، بیشتر سیاسى- اجتماعى بود تا علمى، زیرا بسیارى از بزرگان مکتب کوفه (مثلاً کسایى)، نزد استادان بصره درس خوانده اند. ابن اعرابى نیز با واسطه از ابوزید انصارى استاد مکتب بصره، علم مى آموخت و تصریح شده است که وى «علم بصریان» را اخذ کرد و روایت هیچ کس به اندازه روایت او به بصریان شبیه نبود. در مورد منبع دوم، یعنى اعراب بادیه، وى رنجى برخود هموار نساخت و به گروه هایى از اعراب بنى اسد و بنى عقیل که در حاشیه کوفه جاى گزیده بودند، اکتفا کرد. اما اشکال بزرگ این اعراب، آن بود که دانشمندان بصره به روایات آنان و یا به فصاحت زبان شان اعتماد نداشتند و از این رو برخى از آنان، ابن اعرابى را نیز مورد انتقاد قرار داده اند. در سند دیگرى که مؤید روایت بالاست، از قول محمد بن فضل بن سعید بن سلم که پدرش شاگرد ابن اعرابى بوده، چنین آمده است که وى از حیث دانش، تنک مایه بود تا این که جماعتى از اعراب یمامه بیامدند و او از آنان دانش بسیار اخذ کرد.
او در سال 150ق، در شهر کوفه به دنیا آمد.
برخى پدر او را برده اى از اهل سند دانسته اند. قفطى به نقل از جاحظ نیز اشاره مى کند که او عرب اصیل نبوده است. وى در کودکى پدر خود را از دست داد و مادرش به همسرى مفضل ضبى راوى بزرگ اشعار عرب درآمد.
وى نزد مفضل نخستین مایه هاى شعر، لغت عربى و آیین روایت آن ها را کسب کرد و به گفته فرّاء که خود، او را نزد مفضل دیده بود، از رشته هاى ادب، به شعر، معانى شعر، نوادر و غریب علاقه بیشترى نشان مى داد.
ابن اعرابى، مانند دیگر راویان و دانشمندان زمان، براى کسب علم دو منبع در اختیار داشت: یکى علماى بزرگ و دیگرى اعراب بادیه. مى دانیم که وى از میان دانشمندان معاصر، علاوه بر مفضل، با کسایى نیز همنشینى داشت و از او نوادر و نحو آموخت. از استادان او، بجز کسایى که بزرگ ترین پایه گذار مکتب نحو کوفه بود، به دو تن دیگر یعنى قاسم بن مَعْن مسعودى و ابومعاویه ضریر نیز اشاره کرده اند که بى گمان، پیرو مکتب کوفیان بودند.
وى از استادان مکتب بصره به شدت روى برمى تافت و با بزرگ ترین آنان، اصمعى و ابوعبیده، دشمنى مى ورزید، گرچه منازعات میان پیروان دو مکتب، بیشتر سیاسى- اجتماعى بود تا علمى، زیرا بسیارى از بزرگان مکتب کوفه (مثلاً کسایى)، نزد استادان بصره درس خوانده اند. ابن اعرابى نیز با واسطه از ابوزید انصارى استاد مکتب بصره، علم مى آموخت و تصریح شده است که وى «علم بصریان» را اخذ کرد و روایت هیچ کس به اندازه روایت او به بصریان شبیه نبود. در مورد منبع دوم، یعنى اعراب بادیه، وى رنجى برخود هموار نساخت و به گروه هایى از اعراب بنى اسد و بنى عقیل که در حاشیه کوفه جاى گزیده بودند، اکتفا کرد. اما اشکال بزرگ این اعراب، آن بود که دانشمندان بصره به روایات آنان و یا به فصاحت زبان شان اعتماد نداشتند و از این رو برخى از آنان، ابن اعرابى را نیز مورد انتقاد قرار داده اند. در سند دیگرى که مؤید روایت بالاست، از قول محمد بن فضل بن سعید بن سلم که پدرش شاگرد ابن اعرابى بوده، چنین آمده است که وى از حیث دانش، تنک مایه بود تا این که جماعتى از اعراب یمامه بیامدند و او از آنان دانش بسیار اخذ کرد.
wikinoor: ابن_اعرابى،_ابوعبدالله_محمد_بن_زیاد