ابن اسفندیار. [ اِ ن ُ اِ ف َ ] ( اِخ ) محمدبن حسن. مورخ ایرانی ، صاحب تاریخ طبرستان. از شرح زندگانی او چیزی در دست نیست جز همانکه خود در مقدمه تاریخ ذکر کرده است. او در سال 606 هَ.ق. هنگام کشته شدن رستم بن اردشیر فرمانفرمای طبرستان در بغداد بود.و چون خبر قتل رستم شنید از بغداد به عراق عجم بازگشت و دو ماه برای جمعآوری موادّ کتاب تاریخ خویش در ری بسر برد و پس از آن بخوارزم رفت و مدارکی در دکان کتابفروشی به دست کرد که نامه تنسر وزیر اردشیر بابکان به گشنسب شاه فرمانفرمای طبرستان در میان آنها بود و تاریخ خود را با این نامه آغاز و به دومین سلسله باوندیه ختم کرده است. این تاریخ را ادوارد برون بانگلیسی ترجمه کرده و به سال 1905 م. نشر داده است.
فرهنگ فارسی
محمد بن حسن بن اسفندیار مورخ ایرانی اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری . از شرح زندگانی وی اطلاعی در دست نیست جز همانکه خود در مقدمه تاریخ طبرستان نگاشته . او در سال ۶٠۶ ه ق . هنگامی که رستم بن - اردشیر فرمانفرمای طبرستان کشته شد در بغداد بود و چون این خبر بشنید از بغداد بعراق عجم بازگشت و دو سال برای تکمیل مواد کتاب خود در ری بسر برد و پس از آن بخوارزم رفت که نامه تنسر ( ه . م . ) به گشنسب شاه فرمانفرمای طبرستان هم در میان آنها بود . صاحب تاریخ طبرستان
گویش مازنی
/ebne esfandyaar/ بهاالدین محمد بن حسن بن اسفندیار مورخ معروف در ۶۰۶ هـق به بغداد مسافرت کردپس از بازگشت به آمل عازم خوارزم شد و در آن شهر کتاب تاریخ تبرستان را که شامل وقایع تاریخی و اطلاعات جغرافیایی تبرستان تا ۶ ۳ هـق است تألیف نموداین کتاب در ۹۰۵ متوسط ادوارد براون به زبان انگلیسی ترجمه شد و عباس اقبل آشتیانی در خرداد ۳ - ۰ خورشیدی، نسخه ی فارسی آن را استنساخ و چاپ نمودتاریخ وفات این اسفندیار معلوم نیست و محتمل است در قتل عام خوارزم که مدتی بعد از آن تاریخ وقوع یافت از بین رفته باشد
