ابزار دقیق ( به انگلیسی: Instrumentation ) یک اصطلاح کلی برای ابزارهای اندازه گیری است که برای نشان دادن، اندازه گیری، کنترل و ثبت مقادیر فیزیکی استفاده می شوند. [ ۱] ابزار دقیق را همچنین می توان بر اساس عاملی که قرار است عملیاتی بر روی آن انجام دهد، دسته بندی کرد؛ برای مثال، بخش های: ابزار دقیق مربوط به دما نظیر کنترلر دما، ترانسمیتر دما و ترمومتر یا نمایشگر دما، ابزار اندازه گیری و کنترل دقیق فشار، فلومتر یا سنجش جریان سیالات و انتقال مقادیر جریان یا کنترل آن، ابزار سطح سنجی یا اندازه گیری سطح مواد درون مخازن و کنترل دقیق آن ها و ابزار سرعت سنجی، ابزار رطوبت سنجی و …
مهندسی ابزار دقیق زیر شاخه ای از مهندسی کنترل است، که با بهره گیری از ابزارهای اندازه گیری به کنترل کمیت های فیزیکی می پردازد. رشته ابزار دقیق به دلیل وجود سنسورهای الکتریکی با رشته برق و الکترونیک ارتباط بسیار نزدیکی دارد. مهندسی ابزار دقیق به طور گسترده به طراحی و کنترل سیستم های صنعتی نظیر سنسورها، ترانسمیترها، دستگاه های اندازه گیری و کنترل کننده ها، می پردازد.
سنسور ابزاری است که در همه دستگاه های اندازه گیری وجود دارد و وظیفه تبدیل یک کمیت فیزیکی به یک سیگنال الکتریکی را در تجهیزات الکترونیکی یا تبدیل کمیت فیزیکی به یک سیگنال نیوماتیکی در تجهیزات نیوماتیکی دارد. انواع دستگاه های اندازه گیری دارای سنسور یا حس کننده های متفاوتی هستند که کمیت هایی مانند دما، فشار، دبی و غیره را اندازه گیری می کنند. این سنسورها بر حسب نوع عملکرد، دارای خروجی های متفاوتی از قبیل تغییر مقاومت الکتریکی، تغییر ظرفیت خازن، تغییر جریان الکتریکی و غیره است. سنسورها البته کاربردهایی نظیر آشکارسازی وجود یا عدم وجود نیز دارند نظیر سنسور نوری. سنسورهای دما نظیر انواع ترموکوپل و RTD و همچنین سنسورهای سیلیکونی دما.
یک ترانسدیوسر ( مبدل ) بنا به تعریف، وسیله ای است که سیگنال فیزیکی حاصله از سنسور را تبدیل به یک سیگنال الکتریکی می کند، یعنی اگر یک سنسور فشار همراه یک ترانسدیوسر باشد، سنسور، پارامتر فشار را اندازه می گیرد و مقدار تعیین شده را به ترانسدیوسر تحویل می دهد، سپس ترانسدیوسر آن را به یک سیگنال الکتریکی و صد البته قابل ارسال توسط سیم های فلزی، تبدیل می کند؛ بنابراین همواره خروجی یک ترانسدیوسر، سیگنال الکتریکی است که در سمت دیگر خط می تواند مشخصه ها و پارامترهای الکتریکی نظیر ولتاژ، جریان و فرکانس را تغییر دهد، البته به این نکته باید توجه داشت که سنسور انتخاب شده باید از نوع سنسورهای مبدل پارامترهای فیزیکی به الکتریکی باشد و بتواند به عنوان مثال دمای اندازه گیری شده را به یک سیگنال بسیار ضعیف تبدیل کند که در مرحله بعدی وارد ترانسدیوسر شده و سپس به مدارهای الکترونیکی تحویل داده خواهد شد. ترانسدیوسر یکی از تجهیزات اصلی در سیستم های اتوماسیون برق صنعتی می باشد که به وسیلهٔ آن می توان از پارامترهای شبکه برق نمونه برداری کرد ( شبکه تک فاز و شبکه سه فاز ) و آن ها را توسط ترانسمیتر تبدیل به سیگنال های استاندارد نمود و در ورودی دستگاه های اندازه گیری مانند نمایشگرها و کنترلرها و سیستم های PLC و اسکادا SCADA از آن ها استفاده نمود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمهندسی ابزار دقیق زیر شاخه ای از مهندسی کنترل است، که با بهره گیری از ابزارهای اندازه گیری به کنترل کمیت های فیزیکی می پردازد. رشته ابزار دقیق به دلیل وجود سنسورهای الکتریکی با رشته برق و الکترونیک ارتباط بسیار نزدیکی دارد. مهندسی ابزار دقیق به طور گسترده به طراحی و کنترل سیستم های صنعتی نظیر سنسورها، ترانسمیترها، دستگاه های اندازه گیری و کنترل کننده ها، می پردازد.
سنسور ابزاری است که در همه دستگاه های اندازه گیری وجود دارد و وظیفه تبدیل یک کمیت فیزیکی به یک سیگنال الکتریکی را در تجهیزات الکترونیکی یا تبدیل کمیت فیزیکی به یک سیگنال نیوماتیکی در تجهیزات نیوماتیکی دارد. انواع دستگاه های اندازه گیری دارای سنسور یا حس کننده های متفاوتی هستند که کمیت هایی مانند دما، فشار، دبی و غیره را اندازه گیری می کنند. این سنسورها بر حسب نوع عملکرد، دارای خروجی های متفاوتی از قبیل تغییر مقاومت الکتریکی، تغییر ظرفیت خازن، تغییر جریان الکتریکی و غیره است. سنسورها البته کاربردهایی نظیر آشکارسازی وجود یا عدم وجود نیز دارند نظیر سنسور نوری. سنسورهای دما نظیر انواع ترموکوپل و RTD و همچنین سنسورهای سیلیکونی دما.
یک ترانسدیوسر ( مبدل ) بنا به تعریف، وسیله ای است که سیگنال فیزیکی حاصله از سنسور را تبدیل به یک سیگنال الکتریکی می کند، یعنی اگر یک سنسور فشار همراه یک ترانسدیوسر باشد، سنسور، پارامتر فشار را اندازه می گیرد و مقدار تعیین شده را به ترانسدیوسر تحویل می دهد، سپس ترانسدیوسر آن را به یک سیگنال الکتریکی و صد البته قابل ارسال توسط سیم های فلزی، تبدیل می کند؛ بنابراین همواره خروجی یک ترانسدیوسر، سیگنال الکتریکی است که در سمت دیگر خط می تواند مشخصه ها و پارامترهای الکتریکی نظیر ولتاژ، جریان و فرکانس را تغییر دهد، البته به این نکته باید توجه داشت که سنسور انتخاب شده باید از نوع سنسورهای مبدل پارامترهای فیزیکی به الکتریکی باشد و بتواند به عنوان مثال دمای اندازه گیری شده را به یک سیگنال بسیار ضعیف تبدیل کند که در مرحله بعدی وارد ترانسدیوسر شده و سپس به مدارهای الکترونیکی تحویل داده خواهد شد. ترانسدیوسر یکی از تجهیزات اصلی در سیستم های اتوماسیون برق صنعتی می باشد که به وسیلهٔ آن می توان از پارامترهای شبکه برق نمونه برداری کرد ( شبکه تک فاز و شبکه سه فاز ) و آن ها را توسط ترانسمیتر تبدیل به سیگنال های استاندارد نمود و در ورودی دستگاه های اندازه گیری مانند نمایشگرها و کنترلرها و سیستم های PLC و اسکادا SCADA از آن ها استفاده نمود.
wiki: ابزار دقیق