نَفْس در لغت به معنی جان، روح، روان و نشاندهنده زنده بودن است. در
علوم اسلامی و
قرآن، به عنوان جهت دهنده حرکت و اندیشه انسان شناخته می شود و بسیاری از کردارها و رفتارهای انسان به پیروی از نفس او شکل می گیرد. در
قرآن به چهار گونه نفس انسانی اشاره شده است.
در تعریفی از نفس آمده است؛ نفس آن چیزی است که تعیین موجودیت می کند در ظاهر و باطن و نشانه اش این است که خواسته دارد.
نفس امّاره (روان بَدفَرما): در
آیه ۵۳ از
سوره یوسف به این نفس اشاره شده است. نفس اماره انسان را بسوی کارهای زشت هدایت می کند.
نفس لَوّامه (روان سرزنشگر): در آیه ۲
سوره قیامت به این نفس اشاره شده است. این نفس انسان را بخاطر اعمال زشتی که مرتکب می شود، سرزنش می کند. از این نفس به وجدان تعبیر شده است. بر اثر تکرار کردارهای زشت و گناهان، این نفس کارکرد خود را از دست می دهد.
نفس مُلهَمه (روان الهام گیرنده): در آیه ۷ و ۸
سوره شمس به این نفس اشاره شده است. این نفس، موجب نوعی پیوند میان انسان و عالم غیب است و از عالم غیب به آن الهام می شود.
نفس مُطمَئنّه (روان بی گمان): در آیه ۲۷
سوره فجر، به این نفس اشاره شده است. این نفس متصل به
خدا است و به واسطه این پیوند، دارای اطمینان است. کسی که این نفس در او بیدار می شود، راه و روش خود را می یابد و به دنبال یقین حرکت می کند.
در نوشته های اسلامی گونه های دیگری از نفس را نیز ذکر می کنند:
از نظر
فارابی، نفس دارای پنج قوه است:
«نفس» یا «ایگو» (به انگلیسی: Ego) تک آهنگی از هنرمند اهل ایالات متحده آمریکا بیانسه است که در سال ۲۰۰۹ میلادی منتشر شد. این تک آهنگ در آلبوم من...ساشا فیرس هستم قرار داشت.
این تک آهنگ در چارت های جزو ده ترانه اول قرار گرفت.