95
1592
100
1
مسجد جامع اصفهان در دانشنامه اسلامی
مسجد جامع اصفهان
منبع: مجله گلستان قرآن، مرداد 1380، شماره 72، صفحه 21-23
یکی از قدیم ترین مسجدهای ایران که تحولات معماری دوره های گوناگون اسلامی را دربردارد، مسجد جامع اصفهان واقع در شمال شرقی شهر است که مجموعه تاریخی وسیعی به ابعاد 170*140 متر را در کنار میدان کهنه تشکیل می دهد. این مسجد امروزه شامل قسمت های مختلفی چون گنبد نظام الملک ، گنبد تاج الملک ، صحن چهارایوانی ، شبستان ها و بنای معروف به مدرسة مظفری است .
تحقیقات دقیق در مورد این بنا از 60 سال پیش آغاز شد و محققان ایرانی و غیرایرانی به مطالعه ساختمان و بررسی خصوصیات معماری و تزیینی آن پرداختند. سازمان ملی حفاظت آثار باستانی (سابق ) با همکاری مؤسسه ایتالیایی خاورمیانه و خاوردور در فاصله سال های 1349-1357 شمسی دست به اقدامات اساسی و وسیعی برای کاوش های باستان شناسی و مرمت این بنای مهم ، و پژوهش در مورد خصوصیات معماری و مراحل مختلف ساختمانی آن زد. نتایج بررسی های دقیقی که طی این سال ها به سرپرستی پروفسور شراتو و پروفسور گالدیری انجام گرفت ، بسیاری از ابهامات تاریخی و معماری مسجد را برطرف کرد و مراحل مختلف شکل گیری این مجموعه را معرفی کرد.
به گفته ابونعیم اصفهانی در صد و پنجاه و اندی پس از هجرت ، ایوب بن زیاد به عنوان عامل خراج و سعید بن منصور حمیری به عنوان امیر جنگ از سوی منصور خلیفة عباسی و به اصفهان گسیل شدند. پس از برکناری سعید بن منصور، ایوب بن زیاد که مسئولیت جمع آوری مالیات و امور جنگ را با هم عهده دارشده بود، در قریة خشینان منزل گزید و کاخی بر کرانة رودخانة فرسان و در جوار آن مسجدی دارای مقصوره بنا نهاد و در آن جا منبری قرار داد. وی همچنین برای تجار و کسبه و کارگران طرح بازاری انداخت که در جنب یهودیه در مکانی معروف به صف التبانین (بازار کاه فروشان ) ساخته شد.
در روزگار ولایت ایوب بن زیاد خانه های یهودیه به خانه های قریة خشینان متصل شد. پس از برکناری ایوب ، اعراب قبیلة تیم که ساکن قریة طِهْران در حومة اصفهان بودند، مسجد جامع بزرگی در یهودیه بنا کردند و در 156 قمری منبر مسجد ایوب بن زیاد را بدان جا انتقال دادند. یهودیه پس از بنای این مسجد جامع از طرف صحرا گسترده شد و 15 ده به آن اضافه شد. با وسعت یافتن یهودیه ، مردم به توسعه مسجد پرداخته ، بر آن اضاف ...
مسجد جامع اصفهان در دانشنامه ویکی پدیا
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع در سال ۱۹۲۵ میلادی
نمای ایوان غربی در سال ۱۹۳۵ میلادی
مسجد جامع اصفهان که به مسجد جامع عتیق و مسجد جمعه اصفهان هم معروف است، یکی از بناهای تاریخی شهر اصفهان است که قدمت آن به قرن دوم هجری قمری بازمی گردد. این مسجد در سال ۱۵۶ هجری قمری/۷۷۷ میلادی ساخته شد؛ مسجدی که کوچک و متناسب با جمعیت شهر اصفهان ساخته شده بود و باعث رشد شهرنشینی اصفهان شد. در سال ۲۲۶ ه.ق/۸۴۶ م به فرمان خلیفه معتصم عباسی، مسجد پیشین تخریب شد و بنایی ستون دار به همراه سقفی چوبی ساخته شد که هم اکنون هم قسمتی از ستون ها و دیوارهای آن باقی مانده است. اما مهم ترین تغییرات مسجد در دوران سلجوقی انجام شد؛ معماران این دوره از الگوی «مسجد عربی» فاصله گرفتند و با ساخت چهار ایوان در ضلع های شمالی، جنوبی، شرقی و غربی، سبکی جدید پدیدآوردند که به «مسجد ایرانی» معروف شد. در ماه ربیع الاول سال ۵۱۵ ه.ق این مسجد توسط اسماعیلیان به آتش کشیده شد که در دوران های بعد دوباره ترمیم شد. در سده های بعد و در دوره های ایلخانی، مظفری، تیموری، صفوی و قاجار نیز این مسجد تغییرات مهمی داشته است.
مسجد جامع اصفهان ابتدا از خشت خام ساخته شده بود اما به خاطر پایداری آجر، سرعت ساخت بالا و عوامل دیگر، در بازسازی آن از آجر استفاده شد. طاق های چشمه ای، ایوان های چهارگانه، سردرها، جرزهای آجری و تزئینات متفاوتی که متناسب با معماری هر دوره از تاریخ ایران و در سبک های خراسانی (یا عربی) و رازی در این مسجد به کار برده شده، اثری را پدید آورده که الگویی برای مساجد ایران و حتی مناطق مسلمان نشین دیگر شده است.
ضلع شمالی مسجد از ایوان درویش، مدرسهٔ مظفری، گنبد تاج الملک یا گنبد خاکی، چهلستون، شبستان و کتیبه های مختلفی که از دوران های سلجوقی و صفوی به جا مانده، تشکیل شده است. این کتیبه ها با استفاده از گچ و آجر ساخته شده و با خط هایی چون کوفی، ثلث، نستعلیق و بنایی و آیاتی از قرآن تزئین شده است. ضلع جنوبی مسجد، ضلعی است که ساختمان های اساسیِ بنا در آن به سبک عربی و به وسیلهٔ خشت خام ساخته شده بود. در دوران نظام الملک با تخریب شبستان، گنبدی به صورت دوپوسته ساخته شد که باعث می شد ترک بندی ها پوشیده بماند و گنبد بزرگ تر نشان داده شود. در دوران آل مظفر، آق ق ...
چنانچه، معنی واژه بالا (برگرفته از دانشنامه ویکی پدیا)، نادرست یا مخالف قوانین جمهوری اسلامی ایران است، خواهشمند است گزارش دهید تا بررسی و حذف گردد =>
[گزارش]
نقل قول های مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان
• «آنگاه که به دیدن مسجد جامع اصفهان رفتم و در زیر این گنبد جای گرفتم، متوجه شدم که تمام وجودم در تسخیر گنبد و مسجد است؛ چون در زیر این گنبد به خوبی می توان به شاهکار فناناپذیر و خلّاقه ایرانی ها پی برد؛ و به عظمت مسجد و گنبد آن اعتقاد پیدا کرد. من از آن به بعد، بارها به مسجد جامع اصفهان رفتم و با تماشای گنبد این مسجد، زبان به تحسین گشودم و عشق و علاقه خود را به اصفهان و ایران، روزافزون دیدم. به همین جهت می خواهم، بعد از اینکه دیده برهم نهادم، جسدم را را در این خاک مقدّس دفن کنند.» ->
آرتور پوپ• «من نمی توانم نمونهٔ بهتری از مسجد جامع اصفهان به یاد آورم که نمایش توانایی ملت ما درآمیختن نفوذهای گوناگون فرهنگی و ممهور کردن آن به هویت ملی خود باشد. این گوهر هنر ایران اسلامی طی زمان درازی ساخته شد که از سده نهم تا سده شانزدهم را در بر می گیرد.» ->
فرح پهلوی• «مسجد جامع که با مصالح گوناگون و به دست افرادی که از بسیاری جاها آمده اند ساخته شده، یکپارچگی برجسته ای را نشان می دهد و روشنگر آن است که آفرینش های بزرگ انسان به انفراد پدید نمی آید، بلکه نیازمند پرورده شدن در اقلیمی سازگار و مایه گرفتن از سرمشق های یک فرهنگ ملی زنده است تا عناصر سازنده آن را در یک کلیت اصیل و هماهنگ تحقق بخشد.» ->
فرح پهلوی
مسجد جامع اصفهان را به اشتراک بگذارید
کوشاترین کاربران در یک هفته گذشته
پرگفتگوترین واژگان در یک هفته گذشته
• معنی مسجد جامع اصفهان • مفهوم مسجد جامع اصفهان • تعریف مسجد جامع اصفهان • معرفی مسجد جامع اصفهان • مسجد جامع اصفهان چیست • مسجد جامع اصفهان یعنی چی • مسجد جامع اصفهان یعنی چه