سیترین

سیترین ( به انگلیسی: Citrine ) با فرمول شیمیایی SiO2 از مجموعه کانی هاست و خواص فیزیکی و شیمیایی این کانی مشابه کوارتز است نام آن از از واژه فرانسوی به معنی لیموئی گرفته شده است. سیترین در رنگ های زرد تا نارنجی مایل به قهوه ای و به صورت کریستالی تا خوشه ای یافت می شود. محلول در HNO۳ و مقدار Mg تحت تأثیر اسیدها کم می شود. MgO:23. 41% FeO:41. 71% SiO۲:۳۴٫۸۸٪ ( خالص ۱/۱: Mg / Fe ) ( سری ایزومورف فورستریت تافایالیت ) برای اولین بار در زیمبابوه کشف شد و از نظر شکل بلور: پهن و کوتاه - ندرتاْ دوهرمی ( بی پیرامیدال ) ، رنگ: زرد روشن تا زرد طلائی، شفافیت: نیمه شفاف، شکستگی: صدفی - تراشه ای ( خشن ) ، جلا: شیشه ای، رخ: ناقص - مطابق با سطح و در رده بندی اکسید است و منشأ تشکیل آن پگماتیتی - هیدروترمال است. همایند کانی شناسی ( پارانژ ) آن - ارتوز - موسکویت است.
سیترین طبیعی معمولاً کمیاب تر است و به همین دلیل اغلب سیترین های موجود در بازار در واقع آمیتیست هستند که تحت دمای بالا تغییر رنگ از بنفش به زرد می دهند. حتی کوارتز دودی در دمایی بین 300 تا 400 درجه سانتیگراد می تواند به رنگ زرد تغییر کند. تشخیص سیترین های بهسازی شده مشکل است و فقط یک کارشناس در آزمایشگاه گوهرشناسی می تواند تشخیص دهد.
برزیل صادرکننده بزرگ سیترین در جهان است. از دیگر کشورهایی که این کانی در آنجا یافت می شود عبارت انداز:آمریکا، بولیوی، اسپانیا، ماداگاسکار، آرژانتین، هند و برخی کشورهای آفریقایی یافت می شود. در ایران سنگ سیترین در کوه های مازندران، همدان، کرمان، قم و کرمانشاه یافت می شود. نمونه های سیترین ایرانی غالبا دارای کیفیت پایینی بوده و کمتر نمونه های با کیفت آن دیده شده است.
نمونه ای از سنگ سیترین به وزن 20200 قیراط در اسپانیا یافت شده که به مالاگا ( Malaga نام شهری در اسپانیا ) معروف است. این قطعه در موزه طبیعت اسپانیا قرار دارد.