سپاه — یگانی راه کنشی که دارای تجهیزات و تسلیحات لازم برای اجرای عملیات رزمی است و از دو یا سه لشکر تشکیل می شود.
Tsouras, P.G. Changing Orders: The evolution of the World's Armies, 1945 to the Present Facts On File, Inc, 1994.
ISBN 0-8160-3122-3
در تقسیمات نظامی، سپاه (به ترکی و فارسی افغانی: قول اردو؛
به ترکی استانبولی: Kolordu) نام یگانی است که از لشکر بزرگتر و از ارتش کوچکتر باشد. این یگان یک آرایش نظامی بزرگ یا گروه مدیریتیِ نظامی است که غالباً وظایف معمول نظیر
توپخانه را بر عهده دارد. ممکن است سپاه برای نامیدن یگان های خاص یا یک رستهٔ خاص استفاده شود که برای نمونه می توان به
سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده و سپاه تفنگداران دریایی پادشاهی بریتانیا اشاره کرد.
از این واژه بعدها برای نامیدن سازمان های ارائه دهندهٔ خدمات عمومی نیز استفاده شد که دارای ساختارهای
شبه نظامی بودند. برای نمونه: سپاه صلح و انواع سپاه های آمبولانس در
ایالات متحدهٔ آمریکا و برخی از سازمان های مردم نهاد. در ایران نیز از این نام برای اطلاق به نهادهایی نظیر
سپاه دانش،
سپاه ترویج و آبادانی و
سپاه بهداشت استفاده شده است.
امروزه در ایران از واژهٔ سپاه به طور اختصاری و اصطلاحی برای اشاره به
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اشاره می شود. در حال حاضر، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نیروی شبه نظامی مستقل است که دارای تقسیمات سازمانی گستره، در حد یک ارتش کلاسیک است. این سازمان در حال حاضر قدرتمندترین نیروی شبه نظامی در
خاورمیانه و صرفاً به لحاظ انضباطی، تحت امر فرماندهی
نیروهای مسلح ایران است و فعالیت های بین المللی گوناگونی را با همکاری دیگر گروه های شبه نظامی منطقه ای انجام می دهد. در سال های گذشته از سوی برخی دولت ها و سازمان های بین المللی، اتهاماتی متوجه این سازمان بوده این که جمهوری اسلامی همواره آن ها را رد کرده است.