سنت

(sonnat) این واژه عربی است و پارسی آن اینهاست:
نِریت (کردی: نه ریت)
ریچکا (کردی: ریچکه)

قحطی

در پهلوی " چنب " در نسک: فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه از ابوالقاسم پرتو.

این واژه شاید از واژه سن برخاسته باشد که واژه ای هند و اروپایی است که به عربی و عبری هم راه راه یافته باشد و واژه هایی مانند مسن و سنوات و ... نیز از سن بر خاسته اند

شاید از واژه سن برخاسته است :
لغت آریایی سن به معنای عمر قدمت کهنگی از ریشه پیشاهندواروپایی sen- به معنای old پیر به دست آمده که به عربی و عبری نیز راه یافته و در سنسکریت सन sana خوانده میشود. سن در اوستایی به شکل hana- و سپس در پارسی کهن به شکل hanata- به معنای old age, lapse of time و در پهلوی به شکل شنات ŝin�t =سال-سنه درآمده است (سـ و شـ بدل همدیگرند مانند خروس-خروش). سن در ارمنستان hin հին در یونان enos در ولز hen خوانده میشود و با واژگان لاتین سنا و سناتور همریشه است. واژه سن را به غلط به واژه عربی سن به معنای دندان رپت داده اند زیرا شمردن دندان چارپایان نشانگر سن آنهاست. اگر این افسانه درست بود مایه خواری آدمیان میشد زیرا دانستن سن کسان اشاره داشت به شمردن دندان آنان یعنی همان کاری که با چارپایان میکنند. بدینسان لغت سنه همتای واژه تاریخ است و واژگان عربی سنوات مسن سنین جعلی هستند.

اگر این واژه عربی باشه و از سن برنخاسته باشه ، برابر فارسیش """ کهن ریشه """ kohan rishe است

آیین

مَنهَج و روش، قانون

روش

افزون بر واژه های یادشده، می توان به جای<<سنت>> از واژه <<تراداد>> و به جای سنتی از واژه<<ترادادی>> بهره برد.

سنت به مجموعه عادات و آداب و رسوم گفته می شود . روش و نحوه زندگی گروهی ؛ طایفه ای ؛ قبیله ای و قومی. این آداب و رسوم بعضا میتوانند توسط طوایف و قبایل و اقوام دیگر از طریق رفت و آمد و مهاجرت و داد و ستد اقتباس گردند و یا از طریق جنگ و تصرف و تسلط بر سرزمین های دیگر توسط قومی قوی تر بر اقوام ضعیف تر تحمیل گردند. سنت میتواند دین محوری و یا انسان محوری باشد. در سنت دینی خدا و طاعت و بندگی به او و پیروی و تقلید از کلام و عمل آورنده آن دین و آیین محور اصلی زندگی اجتماعی است و بقیه چیز ها فرعیات محسوب میشوند و فهم و عقل بزرگان دینی این یا آن جامعه دینی وابسته به تفسیر آیات و روایات و احدایث است و از استقلال برخوردار نیستند. اما در جوامع انسان محور ، گرداندگان جامعه دارای فهم ها و عقل های مستقل از شرایع دینی و مذهبی اند و بیشتر به شناخت و دانش علمی تکیه دارند. جوامع انسان محور از مطلق گرایی دینی، خودرا رها نموده اند و دین داران آن جوامع در کار روزمره اجتماعی دخالت نمیکنند، میتوان گفت که تاحدودی عاقل تر و فهمیده تر از دوران پیشین شده باشند.

یک ضرب المثل قدیمی حدود دویست سال پیش در دوران روشنگری اروپا : سنت نگهداری خاکستر نیست بلکه انتقال شعله.
سوال آیا میتوان بت پرستی را خاکستر دانست و خدا پرستی را شعله ؟ یا اینکه بت و خدا را شعله دانست و پرستش آن دو را خاکستر؟ در اینجا منظور از بت همان طلا و جواهرات و پول است که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند و هیچگونه ضرر و زیانی ندارند و برای وارثین نقش شعله را بازی می کنند. اما پرستش آنها خاکستر محسوب میشود. سوال دیگر : آیا خدا و خدا پرستی را هم میتوان از هم جدا نمود و گفت که خدا شعله است و خدا پرستی خاکستر، یا هردو شعله محسوب می شوند ؟ با این داستان حتما آشنائی دارید که پیامبر ابراهیم در عهد باستان یک روزی یک تبر سنگی برداشت و به بتکده بابلیان رفت و سر و دست و پای بت ها را شکست. آیا به نظر شما، آن پیامبر از خود هنر برجسته ای به نفع حفظ شعله و کمک به انسان و به ضرر خاکستر ارائه داده است؟ آیا بهتر نبود به جای شکستن بت های بی آزار که نه دعای زائرین را میتوانستند برآورند و یا یک سیلی توی گوش یکی از دعا کنندگان بزنند، یک ضربه محکم و علاج ناپذیر بر پیکره پدیده " پرستش " وارد می نمود و ریشه آنرا در زمینه تاریخ می خشکانید تا در اعصار بعد از وی مثل تار عنکبوت نامرئی سراسر وجود و موجودیت انسان را این چنین وسیع در ظلمت فرا نگیرد و فرو نبرد؟ طبق باور این حقیر خدا شعله است و پرستش او خفه کردن شعله اوست در زیر خاکستر. بهر حال سنت و مدرنیته در مقابل همدیگر قرار ندارند بلکه هم سنت کهنه و قدیمی و از مد افتاده داریم و هم سنت نو و مدرن و مد شده .
بطور مثال بعضی گروه ها و یا طوایف و قبیله ها موجود اند که خانوادگی دایره وار دور یک تشت پر از غذا روی زمین می نشینند و غذا را صرف و نوش جان می کنند و پس از اتمام غذا انگشت های خودرا لیس میزنند که دیگر نیازی به شستن نداشته باشند. به آن انسان ها هیچ گونه انتقادی وارد نیست. اما آن سنت را میتوان کهنه و قدیمی دانست در مقایسه با سنت نو و مدرن یعنی غذا خوردن با قاشق و کارد و چنگال و کاسه ها و بشقاب های جدا از هم. یا اینکه میتوان روی زمین نشستن دور سفره و روی صندلی نشستن دور میز را در فرهنگ خودمان مثال زد. هردو دارای لذت و ارزش خاص خود می باشند، اما عادت و یا روش اول سنت کهنه و قدیمی و دومی یک سنت نو و مدرن محسوب می شوند.