خواب مقابل بیداری است. از آن به مناسبت در بسیاری از باب های
عبادات و
معاملات سخن رفته است.
بر خواب از آن جهت که موجب از کار افتادن قوای ظاهری همچون
بینایی و
شنوایی و نیز در ظاهر از دست رفتن
شعور و
آگاهی میگردد، آثاری مترتّب است که به مهمترین آنها اشاره میشود.
← بطلان
کسی که در
وقت نماز واجب خواب بوده، واجب است قضای نماز فوت شده را به جا آورد و در خصوص فوت
نماز عشا علاوه بر
قضا مستحب است فردای آن شب را به عنوان
کفاره روزه بگیرد. برخی آن را واجب دانسته اند.
کسی که در شب
ماه رمضان با
نیت روزه فردا خوابیده، روزه اش صحیح است، هرچند تمام
روز در خواب باشد و یا حتّی چند روز بگذرد.
همچنین
جنب اگر در شب ماه رمضان با نیّت
غسل قبل از
اذان صبح بخوابد و اتفاقاً تا صبح بیدار نشود، روزه اش صحیح است.
حج گزاری که پس از نیّت
وقوف در
عرفات یا
مشعر به خواب رفته و تمام وقت را در خواب بوده، وقوفش صحیح است؛ زیرا وقوف با یک لحظه نیز تحقّق مییابد.
آداب خواب
طهارت (وضو، غسل یا تیمم) داشتن، خواندن
آیات،
اذکار و دعاهای واردشده، مانند
تسبیح حضرت زهرا سلام اللَّه علیها، ذکرهای
تهلیل و
استغفار هرکدام صد بار، خواندن سوره هایی مانند
مسبحات،
تکاثر و
توحید هنگام خوابیدن مستحب است. همچنین
تخلی و
مسواک زدن قبل از خواب
استحباب دارد.
چنان که خواندن دعاهای وارد شده، از جمله دعای «الْحَمْدُ لِلَّهِ الّذی احْیانی بَعْدَ مَا اماتَنی وَ إلَیْهِ النُّشُورُ» و مسواک زدن بعد از بیدار شدن از خواب مستحب است.
خوابیدن بر پشت و طرف
راست بدن، مستحب و بر رو وسمت چپ
بدن مکروه است.
زیاد خوابیدن،
خوابیدن
بین الطّلوعین (طلوع فجر تا طلوع خورشید)، بین
نماز شب و
طلوع فجر، در اوّل
روز، پس از
عصر و بین
نماز مغرب و عشا مکروه است.
خواب میان روز (قیلوله) مستحب است.
خوابیدن در
مسجد الحرام و
مسجد النبی صلّی اللَّه علیه و آله، بلکه- بنابر قول منسوب به مشهور- در هر مسجدی، مکروه است. برخی،
کراهت را به دو
مسجد یاد شده اختصاص داده اند. تنها خوابیدن، خوابیدن بر بامِ بدون حفاظ و در
خانه بدون در و
پرده کراهت دارد.