اسفنکتر

اسفنکتر ( به انگلیسی :Sphincter ) یا بنداره یک عضله دایره ای شکل است که به طور معمول، انقباض مجاری و منافذ طبیعی بدن و در صورت نیاز، باز یا بسته شدن مجرا یا منفذ را کنترل می کند. اسفنکتر در بسیاری از جانوران یافت می شود. بیش از ۶۰ نوع اسفنکتر در بدن انسان وجود دارد که برخی از آن ها اندازه ای بزرگ و برخی نیز اندازه های کوچک یا میکروسکوپی دارند. اسفنکترها پس از مرگ جانور، شُل می شوند و با باز شدن منافذ خروجی بدن، ممکن است مایعات و مواد دفعی به خارج از بدن ریخته شوند. [ ۱]
اسفنکترها، عبور مایعات، جامدات و گازها را کنترل می کنند. به عنوان مثال، این منافذ در سوراخ های تنفسی تعداد زیادی از پستانداران دریایی قابل مشاهده هستند.
اسفنکترهای زیادی همواره در روند طبیعی گوارش استفاده می شوند. به عنوان مثال، اسفنکتر مری تحتانی ( یا اسفنکتر قلبی ) که قبل از معده قرار دارد، از فشار و ورود اسید معده و سایر محتویات آن به داخل مری جلوگیری می کند. انقباض در اثر کوتاه و فشرده شدن عضلهٔ اسفنکتر ایجاد می شود و مجرا بسته می شود. آرامش و شُل شدن عضلهٔ اسفنکتر نیز باعث طویل شدن عضله و باز شدن مجرا می شود.
اسفنکترها می توانند به طور ارادی یا غیرارادی کنترل شوند:
• اسفنکترهای ارادی توسط دستگاه عصبی پیکری کنترل و تنظیم می شوند.
• اسفنکترهای غیرارادی توسط دستگاه عصبی خودمختار کنترل می شوند.
اسفنکترها را می توان به اسفنکترهای عملکردی و آناتومیک نیز طبقه بندی کرد.
• اسفنکتر مردمک یا ماهیچه تنگ کننده عنبیه، مربوط به عنبیه در چشم انسان است.
• ماهیچه حلقوی چشم، عضله ای در اطراف چشم انسان است.
• اسفنکترهای فوقانی مری
• اسفنکتر تحتانی مری یا اسفنکتر قلبی، در قسمت بالایی معده قرار دارد. این اسفنکتر از حرکت اسید معده به سمت بالا و داخل مری جلوگیری می کند.
• اسفنکتر پیلوریک، در انتهای پایین معده به سمت لوزالمعده و روده ها
• دریچه دراز - کورروده ای یا اسفنکتر ایلئوسکال در محل اتصال روده باریک ( ایلئوم ) و روده بزرگ، که عملکرد آن برای محدود کردن ریفلاکس و بازگشت محتوای روده بزرگ به داخل ایلئوم است.
• اسفنکتر اودی یا اسفنکتر گلایسون، کنترل کننده ترشحات از کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا به دوازدهه است.
• اسفنکتر مجرای ادرار کنترل خروج ادرار از بدن را به عهده دارد.
• در مقعد انسان، دو اسفنکتر وجود دارد که خروج مدفوع از بدن را کنترل می کنند. اسفنکتر مقعد داخلی که غیرارادی عمل می کند و اسفنکتر بیرونی مقعد که اختیاری و ارادی است.
• اسفنکتر پیش مویرگی ( Precapillary sphincters ) برای کنترل جریان خون در هر مویرگ در پاسخ به فعالیت متابولیک محل و موقعیت خود، عمل می کند. [ ۲]

اِسفَنکتِر (sphincter)
حلقه ای عضلانی در بدن. اسفتکترها ازجمله در نقاط گوناگون لولۀ گوارش قرار دارند و با انقباض و انبساط خود کانال را می بندند و باز می کنند، و حرکت غذا را نیز کنترل می کنند. اسفنکتر پیلور یا باب المعده، که در قاعدۀ معده قرار دارد، ورود محتوای معده به دوازدهه را کنترل می کند. پس از ورود غذا به دوازدهه، اسفنکتر منقبض می شود و راه خروجی معده را می بندد. اسفنکتر خارجی مقعد مقعد را می بندد و اسفنکتر داخلی مقعد راست روده را منقبض می کند. اسفنکتر مثانه، دهانۀ مجرای مثانه به میزراه را کنترل می کند. در چشم، اسفنکتر مردمک در واکنش به نور زیاد مردمک را منقبض می کند.