پیشنهاد‌های ناصر تبریزی (٣٥)

دریاچی: ( دریا ) به علاوه ی پسوند نسبت شغلی ی ( چی ) ناخدا، کشتی بان. برای نمونه: بیت زیر از محمّدحسین ملکیان: دیشب کمی خواب پریشان دیده دریا برخیز ...

کشتی، به نقل از فرهنگ پارسی؛ قیاس کنید با هواپیما.

بی جنبه: بی ظرفیت، بی طاقت.

تهانه: ( تَه ) به علاوه ی پسوند ( آنه ) به معنای آن چه که در ته هر چیزی یا جایی هست، ته مانده؛ مقابل سرانه.

سیاه کردن به معنای فریب دادن نیز هست.

خجالت آور، باعث شرمساری.

ری را - با همین شیوه ی نگارش - نام شعری ست از نیما یوشیج. در شگفت ام که این واژه توسّط عموم و حتّی برخی از شعرای شهره، شبیه ( زیرا ) خوانده شده است ...

قیاس کنید با شبانه روز و ناظر بر همان معانی: شب و روز، بیست و چهار ساعت، مداوم، همیشه و . . .

همراه گرامی، جناب طاهری! جهت وثوق کامل به شعر چاووشی از مهدی اخوان ثالث و توضیح شاعر راجع به کلمه ی مشار مراجعه فرمایید.

ایضاً: مزدشت بُوَد باطلِ سِحری که کند مسخ هان باطلِ سحر آمده، مسحور چرائید؟ مهدی اخوان ثالث

مزدشت، نامی ست که مهدی اخوان ثالث از پیوند دو نام مزدک و زردشت ساخته است: آنچه با مزدشت آن آینه گفت و آنچه زا آتش نه، که از آب شنفت

مخفّف پدر و مادر ، به معنای والدین؛ ساخته ی مهدی اخوان ثالث.

دگر بس آزمودم این و آن را زدم بمبو محک بهمان فلان را مهدی اخوان ثالث

خطّهء طوس و باغتّرهء دیم حاصلش بهترینِ جمله بلاد مهدی اخوان ثالث

کل به ضم کاف عربی به معنای پوست نیز هست. نمونه در شعر چاووشی از مهدی اخوان ثالث: و ما بر بیکرانِ سبز و مخمل گونهء دریا، می اندازیم زورقهای خود را ...

بی پدر به معنای یتیم نیز هست. جهت وثوق به مادّه ی یتیم در لغت نامه مراجعه کنید.

مردگی، مرده بودن، ممات، مقابل زندگانی

کامل شدن چیزی ( لغت نامه دهخدا، ذیل مادّ ی تکمّل به نقل از اقرب الموارد.

یک قالب شعری ست مرکّب از دو چارانه ( رباعی ) که به لحاظ تکمّل مفهوم به یکدیگر دچارند و در اشعار معدودی از شعرای بنام و بی نام بی ذکر نامی برای قالب، ...

آنچه که سبب بی میلی، سر خوردگی و سیری پس از میل و رغبت شود.

گروهی از انسانها که ( زندگی ) شان با ( مردگی ) تفاوتی ندارد. قیاس کنید با سگ سانان، گربه سانان و. . .

خالی به اضافه ی الفِ مبالغه به معنی ی بسیار خالی.

خیال به اضافه ی پسوند آنه به معنی ی شبیه خیال، درخور خیال، منسوب به خیال و. . .

ایضاً، می تواند صفت مفعولی ی مرکّبِ مرخّم به مفهومِ بی آرزو زیسته باشد.

بی هوازی، مرکّب از ( بی هوا زی ) جدا از معنی ی وضع شده، با همین ساختار دستوری، یعنی صفت فاعلی ی مرکّبِ مرخّم می تواند به مفهومِ بی آرزو زندگی کننده ه ...

ناراب به مفهوم آبِ انار نیز هست. قیاس کنید با ناردان به معنی ی دانه ی انار.

سَوت: معیار اعشاری ی گرم در توزین طلاست. نظر فوق الذّکر جناب باقری کاملاً درست است.

ناک بر حسب قاعده، پسوند اسم معناست و استفاده از آن در اسماء ذات خارج از قیاس است. هرچند که نیما و بعد از او شاملو، اخوان و بسیاری دیگر از صفات مرکّب ...

ننا ( نِ نا ) در زبان بابلی الهه ی توالد و تناسل و همسر تموز خدای بهار بود. نقل به مضمون از لغت نامه دهخدا ذیل مادّه ی تموز.

به غیر از معانی ی مطروحه در لغت نامه ها: ترجمه، در علم بدیع نوعی صنعت به شمار می رود که عبارت است از استفاده ی شاعر از دو کلمه ی هم معنی از دو زبان ( ...

غیر از معانی ی ارائه شده در لغت نامه ها: باربار، صفت فاعلی یا مفعولی ی مرکّبِ مرخّم به معنی ی ( بار بارنده ) یا ( بار باریده ) نیز هست. مثال: پایی که ...

چارانه به لحاظ ساختار ( چار، مخفّفِ چهار آنه، پسوند نسبت و شباهت ) قابلیّت اطلاق بر قالب های شعری ی مرکّب از چهار مصراع ( دوبیتی، رباعی و قطعه ) را د ...

در بدیع به صنعتی اطلاق می شود که بر اساس آن کلمات در شعر به مراتب فرود می آیند؛ مانند واژگان تکّه، خرده و سرِ سوزن در این سطر از شعر صدای پای آب از س ...

مستابه یعنی خَمر، شراب، هر نوشیدنی ی سُکرآور

مستابه یعنی خمر، شراب، هر نوشیدنی ی سکرآور