یوسف خاص حاجب بلاساغونی

یوسف خاص حاجب بلاساغونی نویسنده اولین کتاب ترکی - اسلامی است. اثر منظوم او قوتادغوبیلیگ نام دارد که در سال ۴۶۲ه‍. ق - ۱۰۶۹م در کاشغر و بلاساغون نوشته شده است. همان طور که از نامش پیداست متولد بلاساغون مرکز حکومت قراخانیان بوده است که امروزه در کشور قرقیزستان واقع است. اطلاعات ما دربارهٔ او منحصر به خود اثر وی و مقدمه های الحاقی سه نسخه خطی موجود است که بعدها به کتاب الحاق شده است. او علاوه بر ترکی، زبان های فارسی و عربی و علوم زمان خود را فراگرفت. برخی او را شاگرد ابن سینا می دانند. کار سرودن قوتادغو بیلیگ را در بلاساغون آغاز کرده و بعد از ۱۸ ماه در کاشغر به پایان رسانده و آن را به تمغاچ بغرا خان ابوعلی حسن بن سلیمان ارسلان قراخانی تقدیم کرده است و در مقابل عنوان و مقام خاص حاجب را که یکی از مقام های والای دربار بوده است را از وی گرفته است. تصویر خیالی او در اسکناسهای ۱۰۰۰ سومی قرقیزستان چاپ شده است[ ۱] [ ۲]
یوسف خاص در سال ۴۱۰ هجری متولد می شود و این دوران مصادف با دوران گرفتاری و دربدری ابن سیناست. وی در سال ۴۲۸ درمی گذرد و بسیار بعید است که یوسف خاص قبل از ۱۸ سالگی محضر ابن سینا را دریافته باشد. شاید وی شاگرد شاگردان ابن سینا باشد و به سان خیام که شاگرد شاگردان ابن سیناست ولی خود را شاگرد ابن سینا می خواند، باعث ایهام در این قضیه شده باشد.