[ویکی فقه] «ابوزکریا یحیی (یوحنا) بن ماسویه خوزی»، از پزشکان بزرگ دربار عباسی در قرن سوم هجری است.
گفته اند که پدرش (ماسویه) در بیمارستان جندی شاپور به داروسازی مشغول بود و جبرئیل بن بختیشوع، پزشک مشهور جندی شاپوری ساکن بغداد، به معرفی و توصیه دهشتک، رئیس بیمارستان جندی شاپور، او را برای کار در بیمارستانی که به دستور هارون الرشید در بغداد ساخته می شد، دعوت کرد. ماسویه در آنجا به کمک جبرئیل، با کنیز داوود بن سرابیون ازدواج کرد و یوحنا و برادرش میخائیل از آن زن زاده شدند.وی مدتی همراه برادرش به شاگردی جبرئیل بن بختیشوع پرداخت. به روایت ابن جلجل، هارون الرشید او را به ترجمه کتاب های طبی که از آنقره (آنکارا) و عموریه آوردند، مامور کرد و نویسندگانی ماهر در خدمتش گماشت. از این رو به نظر می رسد که یوحنا جز سریانی و عربی، زبان یونانی نیز می دانسته است.با این حال شهرت یافتن وی به عنوان طبیبی بلند آوازه از زمان مأمون عباسی به بعد است. وی پس از مامون، در درگاه واثق و سپس متوکل جایگاه ارزنده ای داشت، به گونه ای که ابن جلجل درباره او می نویسد: «پادشاهان عباسی و خانواده آن ها هیچ غذایی را نمی خوردند مگر با حضور و اجازه ابن ماسویه».
شاگردان
مشهورترین شاگرد او حنین بن اسحاق بود، هر چند پس از مدتی به سبب سؤالات پی در پی او، ابن ماسویه او را از خود راند.
تالیفات
حدود ۵۰ اثر از وی یاد شده و یا به او منسوب شده است که بیشتر آن ها در زمینه پزشکی است. ظاهرا شماری از آن ها به نام ها و عناوین مختلفی شهرت یافته که بعدها هر یک از آن ها را اثر مستقلی پنداشته اند.۱. «کتاب الازمنة یا الازمنة و الامکنة»، درباره فصول و ماه های سال و ارتباط آن ها با خوردنی ها و نوشیدنی هایی که بدن به آن ها نیازمند است.۲. «جواهر الطیب المفردة باسمائها و صفاتها و معادنها».۳. «الجواهر و صفاتها و فی ای بلد هی وصفة الغواصین والتجار».۴. «الحمیات».۵. «دغل العین»، که کهن ترین کتاب درسی چشم پزشکی ای است که اکنون در دست است.۶. «الکناش المشجر».۷. «ماءالشعیر».۸. «النوادر الطبیة» یا «الفصول الحکمیة و النوادر الطبیة» یا «الفصول».۹. «کتاب الادویة المسهلة».۱۰. «البستان و قاعدة الحکمة و شمس الاداب».۱۱. «ترکیب طبقات العین و عللها و ادویتها».۱۲. «کتاب التشریح».۱۳. «کتاب الجذام».۱۴. «کتاب الحیوان».۱۵. خواص الاغذیة و البقول و الفواکه .۱۶. «المالیخولیا و اسبابها و علامتها و علاجها».۱۷. «السموم و علاجها».۱۸. «معرفة محنة الکحالین».۱۹. «الصوت و البحة».۲۰. «کتاب فی الفصد و الحجامة».خوشبختانه بسیاری از کتاب های او اکنون به دست ما رسیده و از گزند حوادث روزگار مصون مانده است.
وفات
...
گفته اند که پدرش (ماسویه) در بیمارستان جندی شاپور به داروسازی مشغول بود و جبرئیل بن بختیشوع، پزشک مشهور جندی شاپوری ساکن بغداد، به معرفی و توصیه دهشتک، رئیس بیمارستان جندی شاپور، او را برای کار در بیمارستانی که به دستور هارون الرشید در بغداد ساخته می شد، دعوت کرد. ماسویه در آنجا به کمک جبرئیل، با کنیز داوود بن سرابیون ازدواج کرد و یوحنا و برادرش میخائیل از آن زن زاده شدند.وی مدتی همراه برادرش به شاگردی جبرئیل بن بختیشوع پرداخت. به روایت ابن جلجل، هارون الرشید او را به ترجمه کتاب های طبی که از آنقره (آنکارا) و عموریه آوردند، مامور کرد و نویسندگانی ماهر در خدمتش گماشت. از این رو به نظر می رسد که یوحنا جز سریانی و عربی، زبان یونانی نیز می دانسته است.با این حال شهرت یافتن وی به عنوان طبیبی بلند آوازه از زمان مأمون عباسی به بعد است. وی پس از مامون، در درگاه واثق و سپس متوکل جایگاه ارزنده ای داشت، به گونه ای که ابن جلجل درباره او می نویسد: «پادشاهان عباسی و خانواده آن ها هیچ غذایی را نمی خوردند مگر با حضور و اجازه ابن ماسویه».
شاگردان
مشهورترین شاگرد او حنین بن اسحاق بود، هر چند پس از مدتی به سبب سؤالات پی در پی او، ابن ماسویه او را از خود راند.
تالیفات
حدود ۵۰ اثر از وی یاد شده و یا به او منسوب شده است که بیشتر آن ها در زمینه پزشکی است. ظاهرا شماری از آن ها به نام ها و عناوین مختلفی شهرت یافته که بعدها هر یک از آن ها را اثر مستقلی پنداشته اند.۱. «کتاب الازمنة یا الازمنة و الامکنة»، درباره فصول و ماه های سال و ارتباط آن ها با خوردنی ها و نوشیدنی هایی که بدن به آن ها نیازمند است.۲. «جواهر الطیب المفردة باسمائها و صفاتها و معادنها».۳. «الجواهر و صفاتها و فی ای بلد هی وصفة الغواصین والتجار».۴. «الحمیات».۵. «دغل العین»، که کهن ترین کتاب درسی چشم پزشکی ای است که اکنون در دست است.۶. «الکناش المشجر».۷. «ماءالشعیر».۸. «النوادر الطبیة» یا «الفصول الحکمیة و النوادر الطبیة» یا «الفصول».۹. «کتاب الادویة المسهلة».۱۰. «البستان و قاعدة الحکمة و شمس الاداب».۱۱. «ترکیب طبقات العین و عللها و ادویتها».۱۲. «کتاب التشریح».۱۳. «کتاب الجذام».۱۴. «کتاب الحیوان».۱۵. خواص الاغذیة و البقول و الفواکه .۱۶. «المالیخولیا و اسبابها و علامتها و علاجها».۱۷. «السموم و علاجها».۱۸. «معرفة محنة الکحالین».۱۹. «الصوت و البحة».۲۰. «کتاب فی الفصد و الحجامة».خوشبختانه بسیاری از کتاب های او اکنون به دست ما رسیده و از گزند حوادث روزگار مصون مانده است.
وفات
...
wikifeqh: یحیی_بن_ماسویه_خوزی