یانوش بویایی[ الف] ( به مجاری: János Bolyai ) ( زاده ۱۵ دسامبر ۱۸۰۲ – درگذشته ۲۷ ژانویه ۱۸۶۰ ) ریاضی دان مجار[ ۱] [ ۲] و از بنیان گذاران هندسهٔ نااقلیدسی بود.
بویایی در ۱۵ دسامبر ۱۸۰۲ در شهر کولوژوار، ترانسیلوانی، مجارستان ( اکنون رومانی ) به دنیا آمد. پدر او فارکاش بویایی ریاضی دان و دوست دوران دانشجویی گاوس در دانشگاه گوتینگن بود. او در مدرسهٔ مهندسی امپراتوری در وین تحصیل کرد.
وی در ۲۷ ژانویه ۱۸۶۰ در شهر ماروش واشارهِی، مجارستان ( اکنون رومانی ) درگذشت.
بویایی بدون اطلاع از کار لباچفسکی، دو سال بعد از آن که وی مقالهٔ دوران ساز خود را در زمینهٔ هندسهٔ نااقلیدسی به زبان روسی منتشر کرد، در ضمیمهٔ ۲۶ صفحه ای کتاب تنتامن که توسط پدرش فارکاش بویایی نوشته شده بود مطالبی دربارهٔ هندسهٔ نااقلیدسی نوشت و پدرش برای دوست قدیمی اش گاوس نسخه ای از کتاب را فرستاد اما گاوس در پاسخ نوشت قبلاً خودش از سال ها پیش روی این موضوع کار می کرده است. هرچند پاسخ گاوس نسبت به کار بویایی ستایش گرانه بود اما او که تندخو بود و یازده بار دوئل کرده بود و پیروز شده بود از این که گاوس ادعا کرده بود قبل از او به این نتایج رسیده است آنقدر ناراحت شد که دیگر هرگز در این زمینه کار نکرد و حتی پژوهش هایش را هم منتشر نکرد.
به هر حال نام یانوش بویایی به عنوان یکی از بنیان گذاران شاخه ای از هندسهٔ نااقلیدسی که هندسهٔ هذلولوی یا هندسه هندسهٔ لباچفسکی نامیده می شود در تاریخ ثبت شده است. او دربارهٔ هندسه ای که بدون اصل توازی و صرفاً بر اساس چهار اصل اول اقلیدس اثبات می شوند نیز مطالعه کرد و آن را «هندسهٔ مطلق» نام نهاد اما این نام معنای گم راه کننده ای داشت؛ به همین دلیل، امروزه ترجیح می دهند به این هندسه، هندسه نتاری بگویند.
↑ نام وی به صورت یانوش بولیای و یوهان بویویی هم ثبت شده است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبویایی در ۱۵ دسامبر ۱۸۰۲ در شهر کولوژوار، ترانسیلوانی، مجارستان ( اکنون رومانی ) به دنیا آمد. پدر او فارکاش بویایی ریاضی دان و دوست دوران دانشجویی گاوس در دانشگاه گوتینگن بود. او در مدرسهٔ مهندسی امپراتوری در وین تحصیل کرد.
وی در ۲۷ ژانویه ۱۸۶۰ در شهر ماروش واشارهِی، مجارستان ( اکنون رومانی ) درگذشت.
بویایی بدون اطلاع از کار لباچفسکی، دو سال بعد از آن که وی مقالهٔ دوران ساز خود را در زمینهٔ هندسهٔ نااقلیدسی به زبان روسی منتشر کرد، در ضمیمهٔ ۲۶ صفحه ای کتاب تنتامن که توسط پدرش فارکاش بویایی نوشته شده بود مطالبی دربارهٔ هندسهٔ نااقلیدسی نوشت و پدرش برای دوست قدیمی اش گاوس نسخه ای از کتاب را فرستاد اما گاوس در پاسخ نوشت قبلاً خودش از سال ها پیش روی این موضوع کار می کرده است. هرچند پاسخ گاوس نسبت به کار بویایی ستایش گرانه بود اما او که تندخو بود و یازده بار دوئل کرده بود و پیروز شده بود از این که گاوس ادعا کرده بود قبل از او به این نتایج رسیده است آنقدر ناراحت شد که دیگر هرگز در این زمینه کار نکرد و حتی پژوهش هایش را هم منتشر نکرد.
به هر حال نام یانوش بویایی به عنوان یکی از بنیان گذاران شاخه ای از هندسهٔ نااقلیدسی که هندسهٔ هذلولوی یا هندسه هندسهٔ لباچفسکی نامیده می شود در تاریخ ثبت شده است. او دربارهٔ هندسه ای که بدون اصل توازی و صرفاً بر اساس چهار اصل اول اقلیدس اثبات می شوند نیز مطالعه کرد و آن را «هندسهٔ مطلق» نام نهاد اما این نام معنای گم راه کننده ای داشت؛ به همین دلیل، امروزه ترجیح می دهند به این هندسه، هندسه نتاری بگویند.
↑ نام وی به صورت یانوش بولیای و یوهان بویویی هم ثبت شده است.
wiki: یانوش بویایی