یاتاقان

یاتاقان ( به انگلیسی: bearing ) وسیله ای است که اجازهٔ یک حرکت نسبیِ مشخص بین دو قطعه یا بیشتر را می دهد که به طور نمونه به صورت چرخش یا حرکت خطی است. یاتاقان ها را می توان به صورت گسترده ای بر طبق حرکت یا براساس اصول کاریشان و همچنین جهت بارهای اعمالی که می توانند تحمل کنند، طبقه بندی کرد.
یک نوع متقدم از یاتاقان های خطی از سه بدنه استفاده می کند که بر روی هم و در زیر قلم بند قرار دارند. گرچه هیچ مدرک قاطعی وجود ندارد اما این فناوری ممکن است به قدمت ساخت هرم گیزا باشد. یاتاقان های خطی مدرن از اصول مشابهی استفاده می کنند با این تفاوت که بعضی مواقع از ساچمه به جای غلتک استفاده می شود.
اجزای نخستین ساچمه های ساده و غلتکی، چوب بوده است اما سرامیک، یاقوت کبود و شیشه نیز کاربرد داشتند. آهن، برنز، بابیت و فولادهای دیگر، سرامیک ها و پلاستیک ( برای مثال نایلون، پلی اکسی متیلن، تفلون و UHMWPE ) همگی امروز معمولند. یک ساعت جیبی مرصع برای کاهش اصطکاک از سنگ ها استفاده می کند و با این کار اجازه می دهد که زمان دقیق تر نگه داشته شود. حتی مواد قدیمی هم می توانند دوام خوبی داشته باشند. برای مثال، یاتاقان های چوبی امروزه هنوز هم می توانند در آسیاب های آبی قدیمی دیده بشوند که آب، سرد و روانکاری اش را تأمین می کند.
یاتاقان های چرخشی برای بسیاری از کاربردها مورد نیازند، از کاربردهای سنگین در محور چرخ ها و شفت های ماشین گرفته تا قسمت های دقیق ساعت ها. ساده ترین یاتاقان چرخشی یاتاقان بوش است که فقط یک سیلندر است که بین چرخ و محورش وارد می شود، این ساختار به وسیله یاتاقان غلتشی ادامه پیدا کرد که در آن بوش به وسیله تعدادی غلتک سیلندری جایگزین شد. هر غلتک به عنوان یک چرخ جدا رفتار می کند.
اولین یاتاقان غلتکی اتاق دار عملی در اواسط دهه ۱۷۴۰ میلادی به وسیله جان هریسون که ساعت ساز بود ابداع شد. این وسیله از یاتاقان برای یک حرکت نوسانی بسیار محدود استفاده می کرد ولی او همچنین در همان زمان از یک یاتاقان مشابه در یک وسیله واقعاً دوار در یک ساعت معمولی نیز استفاده کرد.
یک مثال قدیمی از بلبرینگ چوبی که یک میز چرخنده را پشتیبانی می کرد، از کشتی رومی نمی در دریاچه نمی به جا مانده است. خرابی کشتی به ۴۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. گفته می شود لئوناردو دا وینچی یک نوع یاتاقان ساچمه ای را در حدود سال ۱۵۰۰ شرح داده است. مسئله ای در ارتباط با بلبرینگ ها، مالش ساچمه ها در مقابل یک دیگر است که موجب اصطکاک مضاعف می شود. اما مالش می تواند به وسیله محبوس کردن ساچمه ها درون یک قفس جلوگیری شود. یاتاقان غلتشی اتاق دار در اصل به وسیله گالیله در قرن هفدهم شرح داده شد. قرار دادن یاتاقان ها در یک ردیف تا سال های زیاد بعد از آن انجام نشد. اولین امتیاز حق ثبت کاسه ساچمه متعلق به فیلیپ وگان از کارمارتن در ۱۷۹۴ بود.

یاتاقان (bearing)
وسیله ای برای ایجاد حرکت آزاد بین دو قطعۀ ماشین، و عموماً برای امکان پذیر ساختن چرخش محور در پوسته. بلبرینگاز دو حلقه تشکیل می شود که یکی به پوسته (تکیه گاه) و دیگری به محور چرخان متصل است. بین این دو حلقه مجموعه ای از ساچمه های فولادی قرار دارد. در بسیاری موارد، ازجمله در توپی چرخ دوچرخه، از بلبرینگ به منزلۀ تکیه گاه محور استفاده می کنند. یاتاقان بوشیساده ترین نوع یاتاقان، و شامل استوانه ای توخالی با دو قسمت مساوی است که به منزلۀ تکیه گاه ثابت یا متحرک میل لنگموتور اتومبیل به کار می رود. در بعضی از ماشین ها، در بلبرینگ ها به جای ساچمۀ گِرد از غلتک های استوانه ای یا یاتاقان های سوزنی استفاده می کنند که به یاتاقان ساچمه سوزنیمعروف اند. در تجهیزات دقیق، مانند ساعت و اسباب های اندازه گیری هواپیما، یاتاقان را از موادی مانند یاقوت می سازند و به آن ها یاتاقان سنگمی گویند. در بعضی از کاربردها، از یاتاقان های نایلونی و دیگر انواع پلاستیک استفاده می کنند. این یاتاقان ها به روغن کارینیاز ندارند، زیرا سطح آن ها معمولاً لغزنده است .