گیرنده ۳ سروتونین

گیرنده ۳ سروتونین ( انگلیسی: 5 - HT3 receptor ) متعلق به اَبَرخانوادهٔ گیرنده های حلقه - سیستئینی از کانال های یونی دریچه - لیگاندی ( LGICs ) بوده و در نتیجه، از لحاظ ساختمانی و عملکردی با دیگر انواع گیرنده های سروتونین که گیرنده جفت شونده با پروتئین جی هستند، متفاوت هستند. [ ۱] [ ۲] [ ۳] این کانال های یونی، کانال های انتخابی برای کاتیون بوده و موجب دیپولاریزاسیون و پیام های تحریکی در دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه عصبی پیرامونی می گردند. [ ۱]
همچون سایر انواع کانال های دریچه دار، گیرنده ۳ سروتونین از پنج زیرواحد تشکیل شده که با هم، یک مجرای مرکزی ایجاد می کنند ( شکل ۲ ) و نسبت به یون های سدیم، پتاسیم و کلسیم نفوذپذیر است. اتصالِ پیام رسان عصبی «سروتونین» به «گیرنده ۳ سروتونین»، دریچه های این کانال یونی را باز کرده و موجب پاسخ های تحریکی در رشته های عصبی می گردد. این جریان الکتریکیِ تحریک کنندهٔ حساسیت زدایِ روبه داخل، توسط یون های سدیم و پتاسیم انجام می شود. [ ۲] گیرنده ۳ سروتونین نفوذپذیری اندک و قابل اغماضی نیز به آنیون ها دارند.
ژن کُدکنندهٔ گیرنده ۳ سروتونین بر روی بازوی بلند کروموزوم ۱۱ قرار دارد. این ژن با ژنِ موش که ۹ اگزون و حدود ۱۳ جفت باز درازا دارد، مشابه است. ۴ تا از اینترون های آن دقیقاً در همان جایگاهی قرار دارد که اینترون های ژن گیرندهٔ استیل کولین آلفا ۷ در آن واقع شده و این موضوع تشابه تکاملی این دو را نشان می دهد. [ ۴] [ ۵] گیرنده ۳ سروتونین انواع مختلفی به شرح زیر دارد که هر یک توسط ژن های مخصوص به خود، کُدگذاری می شوند:
• 5 - HT3A
• 5 - HT3B
• 5 - HT3C
• 5 - HT3D
• 5 - HT3E
نقش پاتوفیزیولوژیک این زیرگروه ها هنوز به طور کامل مشخص نشده است. [ ۶]
بیان ژن های 5 - HT3C، 5 - HT3D و 5 - HT3E بیشتر در سیستم های غیرعصبی و به ویژه در لوله گوارش مشاهده شده است. به عنوان مثال در انسان، میزان آران ای پیام رسان 5 - HT3C و 5 - HT3E در دوازدهه و معده بیشتر از 5 - HT3A و 5 - HT3B است.
در بیمارانی که شیمی درمانی می شوند، چندریختی 5 - HT3B ممکن است تعیین کنندهٔ اثربخشی موفقیت آمیز داروهای ضد تهوع و استفراغ باشد. در نتیجه گیرندهٔ 5 - HT3B می توان یک نشانگر زیستی برای پیش بینی اثربخشی داروهای ضد تهوع باشد.
گیرنده ۳ سروتونین در دستگاه عصبی مرکزی و دستگاه عصبی پیرامونی بیان می شود و برخی فرایندهای فیزیولوژیک را واسطه گری می کنند. [ ۷] در مقیاس های سلولی، ثابت گردیده که گیرنده ۳ سروتونین پس سیناپسی، سبب انتقال پیام های تحریکی عصبی در رشته های عصبی نوقشر، آمیگدال، هیپوکامپ در موش های صحرایی و همچنین قشر بینایی مغز در راسوی اهلی می گردد. [ ۸] [ ۹] [ ۱۰] [ ۱۱] گیرنده ۳ سروتونین در پایانه های پیش سیناپسی رشته های عصبی هم یافت می شود و شواهدی برای نقش آنها در تنظیم رهاسازی پیام رسان های عصبی ( نوروترانسمیترها ) به دست آمده[ ۱۲] [ ۱۳] اما این شواهد چندان مستحکم و قابل نتیجه گیری نیست. [ ۱۴]