گوزن به اعضای خانوادهٔ گوزنان ( Cervidae ) در راستهٔ
جفت سمان گفته می شود. آن ها حدود ۲۷ تا ۲۸ میلیون سال پیش از
گاوسانان جدا شدند و اکنون حداقل ۹۰ گونه زنده از آن ها در نقاط مختلف دنیا زندگی می کنند. جنس نر تمام گونه های گوزن به جز
گوزن آبی شاخ دارد اما در بیشتر
گونه ها به جز گوزن شمالی جنس ماده شاخ ندارد. شاخ گوزن ها تفاوت مهمی با سایر جانوران شاخ دار مثل گاوسانان و کرگدن ها دارد. شاخ آن ها دائمی نیست و هر سال می افتد و به جایش شاخ جدیدی می روید. نرها شاخ های بلند و نسبتاً پهنی دارند. رشد شاخ ها از یک سالگی به بعد شروع می شود، ولی شاخک ها از دو سالگی ظاهر می گردد. در اواخر فصل زمستان شاخ ها می افتند و شاخ های جدید بلافاصله شروع به رشد می کنند و در تابستان تکمیل می شوند. [ ۲]
گوزن مشک در واقع به خانواده گوزن ها تعلق ندارد و عضو خانواده مستقلی به نام Moschidae است که به گاوسانان کمی نزدیکتر است تا به گوزن ها. [ ۲]
گوزن ها در
زیست بوم های مختلفی زندگی می کنند از
توندرا تا جنگل باران خیز استوایی.
گوزن نقشی مرکزی در هنرهای باستانی، فرهنگ و اسطوره های هیتی ها، مصریان باستان، سلت ها،
یونانیان باستان و آسیایی ها داشته است. برای نمونه موزاییک شکار گوزن ساخته شده در
مقدونیه باستان ( قرن چهارم پیش از میلاد ) ، احتمالاً
اسکندر را در حال شکار یک گوزن با همراهی
هفستیون نشان می دهد. [ ۳] در آیین
شینتو ژاپنی، گوزن سیکا را پیام رسان خدایان می دانند. در
چین باستان گوزن ها دارای ویژگی های پزشکی شمرده شده و این باور وجود داشته است که آلت تناسلی این حیوان دارای خواص ضدافسردگی است. [ ۴] در چین عمر گوزن ها را هم پایهٔ خدا می دانستند. در میان سرخپوستان هویچال مکزیک، گوزن جانور اصلی مناسب برای قربانی به شمار می رفت. در اروپای قرون وسطی گوزن در نقاشی های شکار و نشان های خانوادگی دیده می شد. همین طور گوزن ها در بسیاری از آثار متعلق به تمدن های مختلف پیشااسپانیایی آند دیده می شود. [ ۵] [ ۶]
گوزن ها شامه ای بسیار قوی دارند، به طوری که می توانند از چندصد متری به وجود دشمن پی ببرند. گوزن ها پرش های بلندی دارند که حتی می تواند به ارتفاع ۲ ، ۳ متر و طول ۶٬۷ متر برسد. [ ۷]