گواتمالا

گواتِمالا ( به اسپانیایی: Guatemala ) یا به طور رسمی جمهوری گواتِمالا ( به اسپانیایی: República de Guatemala ) کشوری در آمریکای مرکزی است که از شمال و غرب با مکزیک، از جنوب غرب با اقیانوس آرام، از شمال شرق با بلیز، از شرق با دریای کارائیب و هندوراس و از جنوب شرق با السالوادور احاطه شده است.
جمعیت گواتمالا در حدود ۱۷٫۱ میلیون نفر است ( پر جمعیت ترین کشور آمریکای مرکزی ) و پایتخت آن شهر گواتمالاسیتی می باشد. از مهم ترین شهرهای آن نیز می توان به مکزیکو و ویلا نووا اشاره کرد. مساحت این کشور ۱۰۸٬۸۹۰ کیلومتر مربع است.
زبان رسمی این کشور زبان اسپانیایی، واحد پول آن کتزال و دین ۹۹ درصد از مردم آن مسیحیت است. از میان مسیحیان این کشور، حدود ۵۵ درصد کاتولیک، ۴۰ درصد پروتستان و ۳ درصد ارتودکس شرقی هستند. حدود ۵۹ درصد از مردم آن از تبار مستیزو ( دورگه سرخ پوست و اسپانیایی ) و ۴۰٫۵ درصد نیز از سرخ پوستان مایا هستند، کمتر از یک درصد از مردم گواتمالا نیز سفیدپوست هستند.
این کشور در سال ۱۸۲۱ از اسپانیا مستقل شد و هم اینک شیوه حکومتی آن دموکراسی و رئیس جمهور آن جیمی مورالس است.
فراورده های صادراتی گواتمالا قهوه، شکر و موز است. گواتمالا که از جمله یکی از فقیرترین کشورهای آمریکای مرکزی به شمار می آید، از جمله کشورهایی است که نرخ بیسوادی در آن بسیار بالاست و رئیس جمهور این کشور برای بهبود وضع آموزش زیر فشار قرار دارد. [ ۱] شمار جرایم جنایی در گواتمالا در سطح جهانی بسیار بالاست. [ ۲]
گواتمالا پس از استقلال از اسپانیا به امپراتوری مکزیک پیوست و تا مدت ها توسط دیکتاتورهایی که از سوی «کمپانی یونایتد فروت» پشتیبانی می شدند اداره می شد. تاریخ گواتمالا شاهد حکومت دیکتاتورهای متحد با زمین داران بوده است. با این حال، در دههٔ ۱۹۵۰ جاکوبو آربنز، رئیس جمهوری، املاک بزرگ را مصادره کرده و میان روستاییان تقسیم کرد. وی به کمونیست بودن متهم گردید و در ۱۹۵۴ با کمک نظامی آمریکا به دست ارتش برکنار شد. پس از این دوره، در اواخر سده بیستم، گواتمالا درگیر یک جنگ داخلی ۳۶ ساله شد که تلفات جانی آن ۲۰۰ هزار نفر بود. در طول سال های جنگ داخلی حکومت نظامیان گواتمالا بسیاری از روستاهای محل سکونت قبیله هایی را که احتمال ارتباط آن ها با شبه نظامیان چپگرای این کشور می رفت، به شکلی سازمان یافته نابود کرد. [ ۳] اما پس از پایان جنگ، این کشور رشد اقتصادی به خود دیده و انتخابات دموکراتیک نیز در آن با موفقیت برگزار شده است. همچنین از تاریخ ۲۱ نوامبر ۱۹۴۵ در سازمان ملل متحد نیز عضو است.

گواتِمالا (Guatemala)
معبد پله ای مایاها، معبد پله ای مایاها، موقعیت. جمهوری گواتمالا در امریکای مرکزی و در جنوب شرقی کشور مکزیک قرار دارد. اقیانوس آرام از جنوب و اقیانوس اطلس از شرق آن را محدود کرده اند. این کشور ۱۰۸,۸۸۹ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر گواتمالا یا گواتمالا سیتی پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور گواتمالا از غرب و شمال به کشور مکزیک، از شرق به کشورهای بلیز و هوندوراس و نیز اقیانوس اطلس (دریای کارائیب)، از جنوب شرقی به کشور اِل سالوادور و از جنوب به اقیانوس آرام محدود است. این کشور سرزمینی کوهستانی است که دنبالۀ جنوب شرقی کوه های سیرا مادره در مکزیک، که در فاصلۀ حدود ۶۵کیلومتری کرانۀ اقیانوس آرام گسترده شده، رشته کوه های اصلی آن را تشکیل می دهد. آتشفشان های تاخومولکو (۴,۲۲۰ متر)، تاکانا (۴,۰۹۳ متر)، آکاتنانگو (۳,۹۷۶ متر)، سانتا ماریا (۳,۷۷۲ متر)، و آتیتلان (۳,۵۳۷ متر) و بسیاری دیگر، بلندترین قلّه های این کشور را پدید می آورند. درون بوم گواتمالا را تختال یا پهن دشت نسبتاً مرتفعی با ارتفاع ۶۰۰ تا ۱,۵۰۰ متر فراگرفته و اراضی ساحلی آن، اعم از کرانه های اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس، پست و بسیار گرم است و اوسوماسینتا (رودخانه مرزی کشور مکزیک)، سارستون، موتاگوا، و پولوچیک مهم ترین رودخانه های آن به شمار می آیند. دریاچه های پِتِن ایتسا در شمال، آتیتلان در مرکز غربی، و ایسابال در شرق که رودخانۀ پولوچیک از آن می گذرد، از دیگر عوارض آبی مهم گواتمالا به شمار می آیند. آن قسمت از اراضی گواتمالا که با خاکسترهای آتشفشانی آمیخته است برای کشاورزی بسیار مناسب است. اقلیم آن گرمِ مرطوب و اختلاف دمای آن ناچیز و همواره ثابت است. فصل بارندگی گواتمالا از اردیبهشت تا مهر و میانگین دمای آن در طول سال بین ۱۷ تا ۲۱ درجۀ سانتی گراد متغیر است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۱,۳۱۶ میلی متر می رسد. جلگه های ساحلی اقیانوس آرام از جنگل پوشیده شده و دره های متعدد درون بومی آن، که رودخانه های بسیاری در آن ها جریان دارند، به کشتزارهای موز و نیشکر اختصاص یافته اند. گواتمالا از نظر تقسیمات کشوری به ۲۲ دپارتمان (استان) تقسیم شده و شهرهای مهم آن عبارت اند از گواتمالاسیتی، آلتا وِراپاس، اِسکوئینتلا، و وِوِتنانگو.
اقتصاد. کشاورزی رکن اصلی اقتصاد گواتمالا است و قهوه مهم ترین قلم صادراتی آن است. افزون بر آن، موز، پنبه، نیشکر، و ذرت نیز از فرآورده های کشاورزی این کشور به شمار می آیند. چراگاه ها و جلگه های ساحلی اقیانوس آرام، به گله داری و دامپروری اختصاص یافته و گله های دام بسیاری در این نواحی پرورش داده می شود. چوب و الوار و صمغ درختان خاصی که در صنعت آدامس سازی به کار می رود، نیز از اهمیت اقتصادی بسیاری برخوردار است. گواتمالا از نظر منابع زیرزمینی چندان غنی نیست و فرآورده های معدنی آن به مقدار ناچیزی نفت و مس و بعضی کانی های فلزی دیگر منحصر می شود. صنعت گواتمالا عمدتاً بر فرآورده های کشاورزی استوار است و تهیۀ چوب و الوار، شکر، تنباکو، مواد غذایی، پوشاک، و نوشابه ازجمله فعالیت های صنعتی آن به حساب می آیند. صنعت گردشگری از منابع مهم درآمد گواتمالا محسوب می شود و درآمد سالانۀ آن به حدود ۵۸۵میلیون دلار امریکا بالغ می گردد و شمار گردشگرانی، که سالانه از این کشور دیدن کرده اند، در حدود ۸۲۵هزار نفر است.
حکومت و سیاست. گواتمالا با نظام جمهوری چندحزبی و یک مجلس قانون گذاری اداره می شود. رئیس جمهور کشور و معاون او با آرای عمومی برای یک دورۀ چهار سالۀ تمدیدناپذیر انتخاب می شوند. مجلس شورای این کشور متشکل از ۸۰ نماینده است که برای چهار سال برگزیده می شوند. امور اجرایی و مسئولیت تشکیل هیئت دولت از وظایف رئیس جمهور است.
مردم و تاریخ. جمعیت گواتمالا حدود ۱۴,۳۶۱,۶۶۶ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۳۱.۹ نفر در کیلومتر مربع می رسد. ۵۶ درصد از آنان را دورگه های حاصل از آمیزش اروپاییان و بومیان سرخ پوست تشکیل داده اند و ۱۰۰ درصد جمعیت این کشور از آیین مسیح پیروی می کنند. ۵۴ درصد از این مردم روستانشین اند؛ و زبان رسمی آنان اسپانیایی است. رشد سالانۀ جمعیت گواتمالا۲.۵ درصد و میانگین امید به زندگی در این کشور ۶۵ سال است و ۶۸ درصد از جمعیت آن باسوادند. گواتمالا در حقیقت مهد تمدن مایا است و آثار و ویرانه های شهرهای مایایی هنوز در گوشه و کنار کشور دیده می شود. فاتحان اسپانیایی در ۱۵۲۳ گواتمالا را تصرف کردند و پِدرو آلوارادویِ اسپانیایی طی حکومت ۵۶سالۀ خود (از ۱۴۸۵ تا ۱۵۴۱) پایه های استعمار ۳۰۰سالۀ اسپانیا بر این سرزمین را استوار کرد. در ۱۵ سپتامبر ۱۸۲۱، پنج کشور ناحیۀ امریکای مرکزی ازجمله گواتمالا، استقلال کشور جدیدی با نام اسپانیای جدید را اعلام کردند و در ۱۸۲۴ ایالات متحدۀ امریکای مرکزی را تشکیل دادند. فدراسیون مزبور در ۱۸۳۹ منحل شد و هر یک از اعضای آن ازجمله گواتمالا استقلال جداگانۀ خود را اعلام داشتند. گواتمالا در ۱۸۳۱ بخشی از اراضی خود را برای پرداخت بدهی ها و ایجاد موازنه بین خرج و دخل کشور به انگلستان فروخت که بعدها به کشور امروزی بلیز مبدل شد.