گلیکوپروتئین

گلیکوپروتئین ( به انگلیسی: Glycoprotein ) ترکیبی از پروتئین و کربوهیدرات است. پروتئینی که با زنجیره های کوچک اولیگوساکارید ( قند ) گلیکوزیله شده ولی محتوی اسید فسفریک، پورین یا پیریمیدین نیست.
با اینکه هر دوی این ترکیبات از پروتئین و هیدرات کربن ساخته شده اند اما اختلاف عمده ای با هم دارند:
گلیکوپروتئین ها، پروتئین هایی حاوی یک یا تعداد بیشتری واحد اولیگوساکاریدی غیر تکراری ( گلیکان ) می باشند. اما پروتئوگلیکانها، ماکرومولکول هایی هستند که حاوی %۹۵ یا بیشتر کربوهیدرات می باشند که خواص این ترکیبات فزونی پلی ساکارید را بر پروتئین نشان می دهد.
البته معمولاً هر دو ترکیب بر اثر فعالیت آنزیمی متوالی پروتئازها و گلیکوزیدازها تجزیه می شوند.
به طور عمده در غشای پایه وجود دارد
غشای پایه ( انگلیسی: Basement membrane ) یک لایه نازک فیبروزی و فاقد سلول است که بافت های اپی تلیوم، اندوتلیوم و مزوتلیوم را از بافت های همبند پیرامون جدا می سازد. به عبارت دیگر و ساده تر غشای پایه شبکه ای، از رشته های پروتئینی و گلیکوپروتئینی ( ترکیب پروتئین و کربوهیدرات ) است. در زیر یاخته های بافت پوششی, بخشی به نام غشای پایه وجود دارد که این یاخته ها را به یکدیگر وبه بافت های زیر آن, متصل نگه می دارد. غشای پایه, شبکه ای از رشته های پروتئینی وگلیکوپروتئینی ( ترکیب کربوهیدرات و پروتئین ) است.
• ۱ساختار
• ۲کارکرد
• ۳جستارهای وابسته
• ۴منابع
• ۵پیوند به بیرون
غشای پایه بخشی از ماتریکس برون یاخته ای است که باعث ارتباط پوشش اندام با بافت های زیرین می شود و در اغلب اندام ها دیده می شود. به استثنای سینوزوئیدها و مویرگ های لنفی که غشای پایه ممتد ندارند. غشای پایه شامل گلیکوپروتئینهایی به نام لامینین و انتاکتین، رشته های کلاژن تیپ IV و رشته های شبه کلاژن ( شبکه ای ) ، هپاران سولفات و فیبرونکتین می باشد.
غشای پایه مجموعه لامینا بازال و لامینا رتیکولر است و به صورت نوار باریک قابل رویت با میکروسکوپ نوری می باشد.
محل حضور اصلی گلیکو پروتئین ها در بدن فضای خارج سلولی و غشای سلول ها است. گلیکو پروتئین ها تا حد وسیعی در اعمال سلول ها و بیماری ها دخالت دارند. تعدادی از پروتئین های خارجی غشای سلولی گلیکوپروتئین هستند و بعضی از این پروتئین های موجود در سطح غشای خارجی سلول آنتی ژن بوده و سیستم آنتی ژنی خونی ( A - B - O ) و سازگاری بافتی هر فرد را در هنگام پیوند زدن تعیین می کند. جایگاههای آنتی ژنی ایمونوگلوبولین ها و گیرنده های هورمونی و ویروسی غشاهای سلولی اغلب گلیکوپروتئینی هستند. بعلاوه، قسمت هیدرات کربنی گلیکوپروتئین های غشا علائمی را برای تشخیص سلول توسط سایر سلول ها و ممانعت از تماس در تنظیم رشد سلول ایجاد می کنند. لذا تغییر در گلیکو پروتئین های غشا می تواند با ایجاد تومور و تغییرات بدخیم سلول ها هنگام سرطان رابطه داشته باشد. بیشتر پروتئین های پلاسما بجز آلبومین، گلیکوپروتئین بوده و شامل پروتئین های عامل لخته شدن خون، ایمونوگلوبولین ها و بسیاری از پروتئین های مکمل می باشند. تعدادی از هورمون ها نظیرFSHوTSH نیز گلیکو پروتئینی هستند. پروتئین ها مهم ساختمانی مثل کلاژن و کشسان پروتئین های موجود در ترشحات موکوسی که در نرم کردن بافت پوششی نقش دارند حاوی هیدرات کربن می باشند. اینترفرون نیز یک گلیکوپروتئین است.