گسل درونه

گسل درونه یا گسل بزرگ کویر یکی از ساخت های بنیادین ایران است که با درازایی در حدود ۷۰۰ کیلومتر در یک راستای شمال خاوری - جنوب باختری از مرکز دشت کویر تا درونه و با یک روند خاوری - باختری با تقعری به سمت جنوب از درونه تا مرز افغانستان کشیده شده است. [ ۱] نام این گسل از روی نام روستای درونه در شهرستان بردسکن که در نزدیکی گسل واقع شده است و گسل را به دو بخش خاوری و باختری تقسیم می کند، گرفته شده است. [ ۲]
این گسل پس از گسل معکوس اصلی زاگرس، یکی از مهم ترین و ممتدترین ساختارهای ایران به شمار می آید. [ ۳] ولمن در سال ۱۹۶۶ میلادی با بررسی جابه جایی های موجود در رسوبات آبرفتی، یک جابه جایی راستالغز چپ گرد را برای این گسل پیشنهاد داد. اما چالنکو در سال ۱۹۷۳ میلادی، ۶۰ کیلومتر از بخش خاوری این گسل را مورد بررسی و مطالعه قرار داد و نشان داد که بر خلاف نظر ولمن، گسل دارای حرکت قائم است. [ ۴]
از نظر لرزه خیزی، دو زمین لرزهٔ ویرانگر ۲۵ سپتامبر ۱۹۰۳ در ترشیز و ۲۵ مه ۱۹۲۳ در تربت حیدریه را به حرکت های این گسل نسبت می دهند. [ ۳] [ ۴] بعد از این دو زمین لرزه، تنها یک لرزهٔ دیگر در سال ۱۹۶۲، در محدوده ای میان دو شهر ترشیز و تربت حیدریه روی داده است. از آنجایی که این گسل تا کنون زمین لرزه ای بزرگ را ایجاد نکرده است، زمین شناسان این گسل را مستعد به وجود آوردن زلزله ای با بزرگای ۸ ریشتر قلمداد می کنند. [ ۲]