گزیده های زادسپرم

دانشنامه عمومی

گزیده های زادسپَرَم کتابی که که زادسپرم پسر گٌشن جَم تألیف کرده که در قرن سوم هجری ( قرن نهم و دهم میلادی ) می زیسته است. زادسپَرَم از خاندانی روحانی بوده و پدرش گٌشن جَم شاپوران ( پسر شاپور ) با لقب پیشوای بهدینان یاد شده است. گزیده های زادسپَرَم دارای چهار بخش عمده است:
بخش نخست کتاب، که سه فصل را دربرمی گیرد، دربارهٔ آفرینش آغازین است. فصل نخست با توصیفی از اورمزد که مبدأ خیر است، و اهریمن که مبدأ شر است، آغاز شده و آن گاه از آفرینش موجودات به صورت مینویی و سپس از آفرینش موجودات به صورت گیتی سخن رفته است. فصل دوم حملهٔ اهریمن به پیش نمونه های موجودات هفت گانه یعنی آسمان، آب، زمین، گیاه، گاو یکتاآفریده، گیومرث، و آلوده شدن هرکدام شرح داده شده است. فصل سوم ستیز ایزدان گوناگون و حامیان آفریدگان فوق با اهریمن و به دنبال آن آفرینش موجودات اورمزدی از پیش نمونه های ذکرشده و تکثیر آنها در جهان سخن رفته است.
موضوع اصلی بخش دوم، تاریخ دین است. دربارهٔ زندگی زرتشت است که به نظر زرتشتیان در میانهٔ تاریخ جهان ظهور کرده است.
بخش سوم، شامل دو فصل دربارهٔ ترکیب آدمی از تن و جان و روان و چگونگی وظایف اندام های داخلی بدن است.
بخش چهارم، دربارهٔ حوادث پایان جهان و رستاخیز است که به علت افتادگی نسخه ها ناقص مانده است.
از گزیده های زادسپرم سه نسخه در دست است. [ ۱]
عکس گزیده های زادسپرمعکس گزیده های زادسپرم
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلف

دانشنامه آزاد فارسی

گزیده های زادِسْپَرَم
تألیف زادسْپَرَم پسر گَشْنْ جَم (این نام را جوان جم نیز خوانده اند)، کتابی به زبان فارسی میانه، در مجموعه ای منتخب از اوستا و زند در ۳۵ فصل دربارۀ کیهان آفرینی و کیهان شناسی و زندگی زردشت، روان شناسی و اجزای تشکیل دهندۀ آدمی، رستاخیز و معادشناسی، مشتمل بر ۱۹هزار واژۀ پهلوی، در قرن ۳ق (۹ و ۱۰م). زادسپرم از فضلا و مؤلفان زردشتی در دورۀ عباسیان و هیربد یا دستور سیرجان و کرمان از خاندانی روحانی بوده و پدرش گُشْنْ جم شاپوران (پسر شاپور) پیشوای بهدینان بوده است. زادسپرم در آغاز گزیده ها، خود را «هیربدِ نیمروز» می نامد و از او در نامه های منوچهر، تألیف برادرش، با عنوان هیربد یاد شده است. گزیده های زادسپرم دارای چهار بخش عمده است: بخش نخست، مشتمل بر سه فصل، دربارۀ آفرینش آغازین است. این بخش با توصیف اورمزد به عنوان مبدأ خیر و اهریمن به عنوان مبدأ شر آغاز می شود و آن گاه از آفرینش موجودات به صورت «مینویی» و آن گاه به صورت «گیتی» و حملۀ اهریمن به پیش نمونه های موجودات هفتگانه و ستیز ایزدان با اهریمن سخن به میان می آید و به دنبال آن از آفرینش موجودات اورمزدی در جهان و از دریاها، رودها و کوه ها و طبقه بندی گیاهان و جانوران و انواع آن ها گفت وگو شده است. منبع عمدۀ مؤلف در این بخش متن اوستایی «دام ْداد نَسْک» بود و مطالب این بخش با آنچه در فصل های نخستین بندهشن آمده است، مشابهت بسیاری دارد. موضوع اصلی بخش دوم، یعنی فصل های ۴ تا ۲۸، تاریخ «دین» و نیز دربارۀ زندگی زردشت است و ظاهراً مهم ترین منبع آن متن اوستایی «سْپَنْد نَسْک» بوده و مطالب این بخش با آنچه در کتاب هفتم دینکرد به تفصیل آمده، مطابقت دارد. بخش سوم، مشتمل بر دو فصل ۲۹ و ۳۰، دربارۀ ترکیب آدمی از تن و جان و روان و چگونگی وظایف اندام های داخلی بدن است. این دو فصل از نظر دربرداشتن مطالب پزشکی دورۀ ساسانی، که در کتاب های دیگر پهلوی نیامده، از اهمیت خاصی برخوردار است. بخش چهارم دربارۀ حوادث پایان جهان و رستاخیز است که به علت افتادگی نسخه ها ناقص مانده است. این کتاب کهن تر از بندهش و دارای حجم کمتری از آن است. یکنواختی و یک دستی نوشته، حکایت از آن دارد که مؤلفِ کتاب یک نفر بوده است. این کتاب به زبان های اروپایی و فارسی ترجمه شده است.

پیشنهاد کاربران

بپرس