گریگوری پوتانین

گریگوری نیکولایویچ پوتانین ( Grigory Nikolayevich Potanin ) ( یا Grigorij Potanin ) ( روسی: Григорий Николаевич Потанин ) ( زادهٔ ۴ اکتبر ۱۸۳۵–درگذشتهٔ ۶ ژوئن ۱۹۲۰ ) ، قوم نگار و مورخ طبیعی اهل روسیه بود. او کاوشگر آسیای داخلی و نخستین کسی بود که فهرست بیشتر گیاهان بومی این مناطق را ترتیب نمود. در رابطه با مسئله سرزمین مادری، پوتانین نویسنده و فعال سیاسی بود و خود را متعلق به جنبش جدایی طلبی سیبری می پنداشت.
پوتانین در یک مدرسه نظامی، پیج کورپس در شهر امسک که برای فرزندان خانواده های ثروتمند دایر شده بود، آموزش دید. [ ۱]
پوتانین هنگامی که در دهه ۱۸۵۰ میلادی در یک فرقه کازاک در آلتای خدمت می کرد، برای اولین بار به سیبری سفر نمود. او برای آموزش در رشته ریاضی فیزیک، در ۱۸۵۸ میلادی به سن پترزبورگ برگشت اما در ۱۸۶۱ میلادی برای شرکت در تظاهرات دانشجویان دستگیر شده و از دانشگاه سن پیترزبورگ اخراج شد. وی پس از سپری نمودن سه ماه در قلعه پیتر و پل، دوباره به سیبری بازگشت. [ ۲]
پس از آزادی از زندان، او در همراهی با نیکولای ام. یادرینتسف به سیبری سفر کرده و در آنجا به عنوان ناشر شروع به کار کرد. بنا بر حمایت وی از منطقه گرایی و حقوق مردمان سیبری، او به اتهام حمایت از جدایی طلبی سیبری در ۱۸۶۷ میلادی دستگیر گردید. پوتانین مجرم شناخته شده و به سه سال زندان و ۱۵ سال کار شاقه محکوم شد. مدت محکومیت کار شاقه وی به پنج سال تقلیل داده شده و در جریان این پنج سال، او کتابی در مورد تاریخ سیبری نوشت. [ ۲]
پوتانین در ۱۸۷۶ میلادی سفری اکتشافی را به مغولستان هدایت کرد. این سفر اکتشافی زمستان ۱۸۷۶–۱۸۷۷ را با تدارکات ناچیز و زمستان سخت در خاود سپری کرد. هنگام حضور در خاود، سفر اکتشافی انواع متنوع نمونه های زیست شناختی جمع آوری نموده و پژوهشی در مورد قوم نگاری آن منطقه انجام داد. هنگام ترک این شهر در میانه مارس ۱۸۷۷، سفر اکتشافی به دو گروه تقسیم شد. برخی اعضای گروه به هان - چای رفته و پوتانین و برخی دیگر عازم قومول و اولیاستی شد. [ ۳]
پوتانین همراه با آگستس اونوویچ سکاسی، از ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۶ میلادی در مناطق شمالی چین سفر کرد. سفر اکتشافی وی در ۱۳ می ۱۸۸۴ پکن را ترک کرد. او در نخست از فراز کوه های ووتای عبور نموده و به هوهوت رسید. سفر اکتشافی در امتداد رود زرد سفر نموده و به بیابان اردوس رسید. پس از آن، آنها به خرابه های بوروبالگاسون سفر نموده و از آنجا به لانژو رفتند. او با گروهی از مردم ترک به نام قوم سالار روبرو شده و پوتانین اطلاعاتی را در مورد زبان آنها یادداشت کرد. پس از آن او مدت زمانی را برای ثبت رسوم مغول های آمدوس سپری کرد. از آنجا گروه اکتشافی به شهر شینینگ سفر نموده و با حاکم آن ملاقات نمود، کسی که به آنجا اجازه سفر به مناطق شرقی تبت را داد. آنها شهر شینینگ را ترک نموده و به شهرستان مین - چاو رفتند، از بلندی های فلات تبت عبور نموده و معلومات به دست آمده در مورد سبزیجات بومی آنجا را ثبت نمودند. قبل از اینکه سفر اکتشافی به مین - چاو برسد، از مناطق گوئی - دوئی، رونان، لابرانگ و جسی دیدار نمود. تدارکات سفر اکتشافی در شهرستان سونگپان تمام شد و آنها دوباره به لانژو برگشتند و در مسیر راه در مناطق لونگ - آن - فو، ون - هسین، تسی - چائو، هونگ - چانگ - فو و دی - دائو توقف داشتند. آنها قبل از اینکه به روسیه بازگردند، زمستان ۱۸۸۵ میلادی را در خانقاه کومبوم سپری نمودند. [ ۴]