گروه اهل حق

[ویکی فقه] اَهْل ِ حَق ّ، گروه مذهبی ایرانی با گرایش های عرفانی ، با آداب و متون مذهبی خاص خود و دارای بعضی اعتقادات که در مواردی با برداشت های رسمی و متشرعانه اسلامی مطابقت ندارند.
این آیین که در میان طوایف کرد، لر و ترک زبان پیروان بسیار دارد، در بستری اسلامی رشد کرده است و در عین حال ، به سبب غلو در حق حضرت علی (ع ) با سایر فرق غالی شیعه قرابت دارد، اما با اینهمه ، بعضی از مبادی آن را می توان در اعتقادات و سنت های فکری و فرهنگ عامه مردمان ساکن غرب ایران جست وجو کرد و رگه هایی از معتقدات ایرانی پیش از اسلام را نیز در آن یافت .
نام های دیگر
این آیین به «آیین حق » یا «آیین حقیقت » یا «دین حقیقت » نام بردار است . از این رو، پیروان آن «اهل حق » خوانده شده اند؛ لیکن نام دیگر رهرو این طریق «یار» است و از این روی ، اهل حق را «یارستان » یا با تخفیف «یارسان » نیز گفته اند. در جایی ، از این آیین به صورت «آیین کُردان » یاد شده ؛ از آن روی که از زمان سلطان اسحاق عنصر کُردی سهم اصلی و مهمی در چگونگی و تحولات این مکتب و فرقه داشته است و نیز مهم ترین کتب مذهبی این فرقه به زبان کردی (گویش گورانی ) است .اگرچه بعداً به ترکی نیز «کلام ها» ی بسیاری پدید آمد و آثار مهمی به زبان لکی هم به اهل حق مربوط است .
پراکندگی
پیروان یارسان در استان کرمانشاهان ، همدان ، تهران و حدود رودهن و جاجرود و شهریار و همچنین در خراسان و نیز در میان کردهای عراق و ترکیه پراکنده اند. سادگی و خلوص روستایی در اشعار مقدس اهل حق کاملاً آشکار است .مفاهیم مطرح شده در آثار ایشان معلوم می کند که این آیین در اجتماعاتی از مردمان کشاورز و دامدار شکل گرفته ، و گسترش یافته است ، ولی آراء و آداب مربوط به آن امروز منحصر به قشرهای اجتماعی یاد شده نیست و به جاهایی که پیش تر نام برده شد، محدود نمانده است .آنچنانکه از رسائل فرقه خاکسار برمی آید، خاکساریه ایران در بخشی از عقاید، اصطلاحات و آداب خود از اهل حق پیروی می کنند و به واسطه ایشان آراء این گروه در بسیاری از نقاط ایران هوادارانی یافته است .
اعتقادات
...