گردشگری

گردشگری یا توریسم ( به انگلیسی: Tourism ) سفر به قصد لذت بردن یا کسب وکار است؛ همچنین به معنی تئوری و عمل سیاحت گری، تجارت، جذب، اسکان و سرگرمی گردشگران و تجارت مرتبط به برگزاری تور است. [ ۲] سازمان جهانی گردشگری با توجه به تمامی تعاریف گردشگری که تا قبل از سال ۱۹۹۴ ارائه شده بودند در سال ۱۹۹۵ یک تعریف نهایی منتشر کرد: «مجموعه فعالیت های فرد یا افرادی که به مکانی غیر از مکان عادی زندگی خود مسافرت و حداقل یک شب و حداکثر یک سال در آنجا اقامت می کنند و هدف از مسافرت آنان نیز گذراندن اوقات فراغت است. البته اهدافی نظیر اشتغال و کسب درآمد شامل آن نمی شود. » بر این اساس کسانی که شامل این تعریف می شوند نیز گردشگر نامیده می شوند. [ ۳] گردشگری می تواند داخلی ( گردشگر در داخل کشور خود مسافرت می کند ) یا خارجی باشد.
تعداد روزافزونی از مقصدها در سراسر جهان برای گردشگری گشوده و در آن سرمایه گذاری می شود. گردشگری از طریق ایجاد شغل و کسب درآمد صادراتی به یک عامل اصلی پیشرفت کشورها و توسعه زیرساختهای آنها تبدیل شده است. طی شش دهه گذشته گردشگری یک توسعه و تنوع پیوسته را تجربه کرده و به یکی از بزرگ ترین بخش های اقتصادی در جهان تبدیل شده است. گردشگری با وجود شوک های گاه به گاه، تقریباً بدون وقفه به مرور رشد کرده است که نشان دهنده قدرت و انعطاف پذیری این بخش از اقتصاد است. ورود گردشگران بین المللی از ۲۵ میلیون نفر در جهان در سال ۱۹۵۰ به ۲۷۸ میلیون نفر در سال ۱۹۸۰، و ۶۷۴ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰ و ۱۲۳۵ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است. به همین ترتیب، دریافت های گردشگری بین المللی که از طریق مقصدهای جهانی به دست می آید از ۲ میلیارد دلار در سال ۱۹۵۰ به ۱۰۴ میلیارد دلار در سال ۱۹۸۰، و ۴۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ و ۱۲۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۶ افزایش یافته است. به عنوان یک گروه صادراتی در سراسر جهان، جهانگردی پس از مواد شیمیایی و سوخت و بالاتر از محصولات خودرو و مواد غذایی رتبه سوم را دارد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، جهانگردی بهترین گروه صادراتی است. [ ۵]
اغلب گردشگرها بیش از هر چیز به آب و هوا، فرهنگ یا طبیعت مقصد خود اهمیت می دهند. ثروتمندان همیشه به جاهای دور سفر کرده اند زیرا سفر به مناطق دور هزینه بیشتری برای آنها دارد. گردشگری سازمان یافته امروزه یک صنعت بسیار مهم در تمام جهان است.

گَردِشگری (tourism)
عمل فردی که به مسافرت می رود و در آن مکان که خارج از محیط زندگی اوست به مدت کمتر از یک سال برای تفریح و تجارت و دیگر هدف ها اقامت می کند. گردشگر کسی است که حداقل یک شب در اقامتگاه عمومی یا خصوصی در محل مورد بازدید به سر بَرَد. گردشگری بین المللی مشتمل بر گردشگری درون مرزی و برون مرزی است که نقش مهمی در اقتصاد بازرگانی و جریان درآمد ارزی ملت ها دارد. صنعت گردشگری نیز فعالیتی اقتصادی است که از طریق جابه جایی افراد برای بازدید و تفریح، ارزش افزوده ایجاد می کند. گردشگری در نظام اقتصاد بین الملل، امروزه مهم ترین کالای تجاری است و نقش اساسی در بهبود استانداردهای زندگی افراد به ویژه در کشورهای درحال توسعه دارد، چنان که۱۰.۹ درصد از کل تولید ناخالص جهان،۱۰.۷ درصد کل اشتغال جهان،۱۱.۴ درصد کل سرمایه گذاری و ۱۱ درصد درآمد مالیاتی جهان از این بخش تأمین می شود. درآمد دریافتی از این صنعت در ۲۰۰۶ برابر ۱۱ درصد کل کالای صادراتی جهان، ۲۰ درصد کل دریافتی خدمات در جهان و ۳۰ درصد کل مبادلات نفت و ۴۰ درصد کل مبادلات غذا در جهان بوده است. براساس آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی جهانگردی در ۲۰۰۷، ۹۰۳میلیون گردشگر به سراسر جهان سفر کرده اند، که این آمار در مقایسه با ۲۰۰۶ که تعداد گردشگران ورودی ۸۴۶میلیون نفر بوده است، ۵۷میلیون نفر بیشتر است. درآمد حاصله از صنعت گردشگری در ۲۰۰۶ معادل ۷۴۲میلیارد دلار بوده است که در ۲۰۰۷ به ۸۵۶ میلیارد دلار رسیده است. وضعیت توزیع گردشگری بین المللی در مهم ترین بازارهای مقصد برحسب تقسیم بندی اداری سازمان جهانگردی در جدول نشان داده شده است. از مجموع ۹۰۳میلیون گردشگر بین المللی در ۲۰۰۷ تعداد۴۸۴.۴میلیون نفر به قارۀ اروپا سفر کرده اند که درآمد حاصل از آن به۴۳۳.۴میلیارد دلار می رسد. فرانسه با جذب ۸۱.۹میلیون نفر مقام اول را در جذب جهانگرد داشته است. قارۀ آسیا و اقیانوسیه در این سال پذیرای۱۸۴.۳میلیون گردشگر با درآمدی معادل ۱۸۸.۹میلیارد دلار بوده است. قارۀ امریکا شامل امریکای شمالی، مرکزی، و جنوبی در ۲۰۰۷ با۱۴۲.۵ میلیون جهانگرد و درآمدی معادل۱۷۱.۱میلیارد دلار مقام سوم را از نظر درآمد در جهان داشته است. کشورهای منطقۀ خاورمیانه با ۴۷.۶میلیون نفر و کسب درآمدی بالغ بر۳۴.۲ میلیارد دلار در جایگاه چهارم و قارۀ افریقا با۴۴.۴ میلیون نفر و درآمدی معادل ۲۸.۳میلیارد دلار در مقام پنجم جای گرفته است. کشور ایران براساس تقسیم بندی سازمان جهانی جهانگردی در منطقۀ آسیا و اقیانوسیه قرار دارد.
صنعت گردشگری ایران. براساس آمار ارائه شده از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در ۱۳۸۶ش تعداد ۱,۱۷۱,۶۹۹ نفر مسافر خارجی وارد کشور شده اند. عمدۀ مسافران و گردشگران ورودی به ترتیب اولویت از کشورهای عراق، عربستان، پاکستان، بحرین، کویت، آلمان، هند، عمان، سوریه، چین، انگلستان، ترکمنستان، فرانسه، ژاپن، ایتالیا، ارمنستان، هلند، سوئد، قطر، روسیه، و دانمارک بوده اند. تعداد گردشگران خروجی در همان سال معادل ۵,۱۴۶,۶۸۹ نفر بوده است که تعداد آن ۳,۹۷۴,۹۹۰ نفر بیشتر از مسافران ورودی به کشور بوده است؛ انگیزۀ شهروندان ایرانی که به خارج از کشور سفر کرده اند بیشتر گردشگری و تجارت بوده است تا کسب درآمد و کار. مهم ترین مقاصد گردشگران ایرانی به ترتیب اولویت عبارت اند از امارات متحده عربی، ترکیه، عربستان، عراق، سوریه، و مالزی. از نظر جایگاه صنعت گردشگری در سطح جامعۀ بین المللی و بازار تجارت گردشگری در ۲۰۰۶، ایران در ردۀ ۶۱ جهان از نظر جذب گردشگران ورودی و در ردۀ ۵۶ جهان از نظر کسب درآمد ارزی قرار گرفته است که در مقایسه با جاذبه ها و منابع گردشگری موجود بسیار اندک است. جایگاه ایران از نظر تعداد گردشگر ورودی و درآمد حاصله در ۲۰۰۶ در جدول نشان داده شده است.
منابع گردشگری ایران. ایران به سبب شکوه به جا مانده از میراث کهن اسلامی و ملی اش همراه با هزاران جاذبه و چشم انداز طبیعی، امروزه به منزلۀ یکی از ده مقصد اصلی و مهم جهانگردی به دنیا معرفی شده است. معماری ایران به عنوان کشوری باستانی از تنوع شگفت آوری برخوردار است. ایران همچنین به منزلۀ مهد مذاهب جهان بیشترین جاذبه های دینی و مذهبی را داراست. حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد مقدس و حرم حضرت معصومه (س) در قم و بسیاری مقبره های دیگر مورد توجه مسلمانان به ویژه شیعیان است. طبیعت و حیات جانوری و پوشش گیاهی بکر ایران همراه با جلوه های گردشگری روستایی و عشایری زمینۀ تبدیل شدن این کشور را به یکی از مهم ترین مقاصد گردشگران بین المللی فراهم کرده است. تاکنون ۹ بنا و محوطۀ تاریخی و فرهنگی ایران به ثبت جهانی رسیده است که نام آن ها در جدول آمده است.
چشم انداز صنعت گردشگری ایران در ۱۴۰۴ش. بنابر آنچه در سند چشم انداز ۱۴۰۴ برنامۀ توسعۀ جمهوری اسلامی ایران به تصویب دولت و شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری رسیده و برای اجرا به دستگاه های مربوطه ابلاغ شده است، مقرر گردیده که کشور تا سال ۱۴۰۴ بتواند به رقمی معادل ۲ درصد درآمد جهانی و حداقل ۲۵ میلیارد دلار در سال از بخش ورود گردشگران خارجی دست یابد.
جایگاه و سهم ایران از بازار بین المللی گردشگری در سال ۲۰۰۷
�
تعداد گردشگران و مسافران ورودی و خروجی به کشور
�
تعداد گردشگران و درآمد صنعت گردشگری در جهان در بین سال های ۱۹۹۰ـ۲۰۰۷
�
فهرست ۱۰ کشور برتر جهان که در ۲۰۰۷ دارای بیشترین گردشگر ورودی بوده اند
�
فهرست ۱۰ کشور برتر جهان که در ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ بیشترین درآمد ارزی را از گردشگری به دست آورد ه اند
�