گذرنامه بیومتریک

گذرنامه بیومتریک یا گذرنامه زیست سنجشی، ترکیبی از داده های سنتی روی کاغذ مانند تصویر و نام و نیز داده های دیجیتالی زیست سنجی یا بیومتریک مانند اثر انگشت، رنگ و طرح اسکن عنبیه و یک نسخه دیجیتال از تصویر دارنده گذرنامه، کارگذاشته شده درون یک ریزتراشه، ای ای پی رام است که خود ریزتراشه و حافظه مربوطه درون جلد گذرنامه قرار گرفته است. تمامی این داده بندی برپایه مدرک ایکائو، استاندارد شده است. [ ۱] [ ۲] [ ۳]
گذرنامه الکترونیک تنها یک ریزتراشه نسبت به گذرنامه های پیشین درخود داشته که جعل و تقلب در آن را بشدت محدود می کند و در مقابل هزینه و قیمت تمام شده گذرنامه بشدت افزایش می یابد. [ ۴] [ ۵]
در ایران وزارت اطلاعات مسئولیت ثبت و تولید این ریزتراشه را دارد.
برای بالا بردن امنیت داده های درون ریزتراشه از ترکیب چند روش گوناگون در گذرنامه استفاده می شود:[ ۶] [ ۷]
• شماره و کد شناسایی برای تراشه ها، برخلاف اسکناس دارای سریال نبوده و تمامی کدهای ریزتراشه به صورت تصادفی یا راندوم انتخاب می شوند.
• استفاده از سامانه بی ای سی در جابجایی داده بین تراشه و اسکنر. بدین ترتیب برای آغاز تراکنش نیاز به کلید آغاز و دیگر داده های قابل شناسایی سامانه کنترل بوده و ضریب سرقت داده ها کمتر می شود.
• تأیید غیرفعال و استفاده از تابع درهم ساز رمزنگارانه و امضای دیجیتال برای بالا بردن ضریب اطمینان در ارتباط امن بین تراشه و اسکنر.
• تأیید فعال که بر عکس روش بالایی هر تراشه دارای یک شماره شناسایی غیرقابل کپی برداری بوده که توسط اسکنر شناسایی می شود.
• تراشه در بخش درونی جلد گذرنامه یا یک برگه داخلی قرار گرفته درحالیکه جنس و ساختار خود جلد گذرنامه بشکلی است که برای خواندن داده ها باید گذرنامه را باز نمود؛ بنابراین در هنگام عدم استفاده از تراشه و داده ها، گذرنامه بسته مانده و جلد گذرنامه با ایجاد قفس فارادی از دزدی داده های الکترونیکی جلوگیری خواهد کرد.
هرچند امنیت گذرنامه الکترونیک بالا بوده و جعل آن مشکل است اما از زمان صدور گذرنامه های بیومتریک تاکنون چندین حفره و مشکل امنیتی گزارش شده است. [ ۸] [ ۹]
تمامی کشورهای اروپایی عضو حوزه شنگن و سایر کشورهای انجمن تجارت آزاد اروپا، برای شهروندان خود که قصد خروج از اروپا و سفر به کشورهای دیگر همچون ایالات متحده آمریکا، استرالیا و غیره را دارند، پس از انگشت نگاری و ثبت داده های فردی و زیستی، گذرنامه بیومتریک صادر می کند. هزینه هر گذرنامه در کشورهای مختلف شنگن متفاوت و بسته به قوانین کشوری از ۶۰ تا ۱۵۰ یورو در تغییر است. [ ۱۰] بسیاری از کشورهای پیشرفته و در حال توسعه آسیا به غیر از هندوستان[ ۱۱] نیز دارای گذرنامه الکترونیک هستند.