کومه

کومه یا کوخ ( به انگلیسی: Hut ) به سرپناهی گفته می شود که از مصالح بومی ساخته می شود و از نظر کیفیت و دوام معمولاً از خانه در مرتبهٔ پائین تری قرار دارد و اکثراً برای زندگی موقت یا کوتاه مدت یا فصلی کاربرد دارد. کومه ها معمولاً یک اتاقه هستند و حالتی کوچک و محقر دارند. [ ۱] کومه ها توسط بشر در طول تاریخ ساخته می شدند و به علت سادگی و کاربرد مصالح بومی بسیار متداول و پرکاربرد بوده اند.
در لغتنامه دهخدا آمده است: کومه خانه ای را گویند که از نی و علف سازند و گاهی پالیزبانان در آن نشسته و محافظت فالیز و زراعت کنند و گاهی صیادان در کمین صید نشینند. ( برهان ) . خرگاهی که از چوب و علف در صحرا سازند و پالیزبانان و مزارعان در آن نشینند و پالیز و زراعت خود را حفظ نمایند و صیادان نیز سازند و در آن نشسته بر صید کمین کنند و آن را کازه نیز گویند. ( از آنندراج ) ( از انجمن آرا ) . کازه یعنی نشستنگاه پالیزبانان. ( صحاح الفرس ) . در دیه های فارس کومِه و در گیلکی کوم̍ه. ( حاشیهٔ برهان چ معین ) : کازه؛ کومه باشد از بهر باران و سایه. ( فرهنگ اسدی، یادداشت به خط دهخدا ) . کازه؛ کومه که بر کنار بستان ها بزنند از بهر سایه و از چوب و از نی کنند. [ ۲]
کَتام نوعی از کومه است و در فارسی به طور کلی به تالار یا سازه ای می گویند که از چوب و تخته بسازند. [ ۳]
کتام در بسیاری مناطق به شکل اتاقکی است که در جالیزها و کشتزارها از تخته و شاخه درختان و حصیر که جایگاه نگهبان مزرعه و جالیز است. [ ۴]
در گیلان به آن «کُتام» و در مازندران «ناپار» می گویند. [ ۵] کتام در گیلان به صورت بامی است گالی پوش، نهاده در پایه های بلندی از تیرک های چوبی که از میانهٔ آن ها تیرک های دیگری، افقی می گذرانند و بر روی آن تخته بندی کف کتام را استوار می دارد. دسترسی به کف کتام عموماً با واسطه نردبانی صورت می گیرد. این بنا از همه سو باز و جولانگاه هوا است. از آنجا که کف از سطح زمین دست کم پانزده قدم فاصله دارد، در زیر آن می توان به منظور راندن پشه ها دود به راه انداخت و این البته در صورتی است که جریان باد زیاد قوی نباشد. عموماً در کتام قطعه ای از حصیر یا پرده ای از کتان راه بر تابش آفتاب می بندد و ساکنان را در سایه نگاه می دارد. پرده ای دیگر زنان را از نگاه عابران دور می سازد. این مجموعه بی شباهت به قفسی نیست که بر پایه هایی از چوب نهاده شده باشد. [ ۶]

کومِه (Cumae)
نمایی از آکروپولیس در کومه، سنگ بنای معبد آپولو و خیابان مقدس
(یا: کومای) شهر باستانی یونانی نشین در ایتالیا، در ساحل غربی کامپانیا در حدود ۱۶کیلومتری غرب ناپْل. نخستین مهاجرنشین یونانی بود که در حدود ۷۵۰پ م مهاجرانی از خالکیس در ائوبویا آن را بنا کردند. غار غیب گوی معروف، سیبِل (کوبلۀ کومه ای)هنوز باقی است. کومه در مقام دولت ـ شهری مستقل، به رغم حمله های پیاپی سامنیت ها و دیگر اقوام، از قدرت و رفاه فراوانی برخوردار بود. سامنیت ها آن جا را حدود ۴۲۰پ م، تصرف کردند و در ۳۳۸پ م تابع روم شد. در دور دوم جنگ پونیک، دربرابر محاصرۀ کارتاژی ها ایستادگی کرد. شکوفایی آن تا دوران امپراتوری روم ادامه یافت و سرانجام از رونق افتاد. بعدها به پادگان گوتها تبدیل شد.

کومه (اصفهان). رجوع شود به:کمه، شهر