کولاویان

لغت نامه دهخدا

کولاویان. [ کو / ک َ ] ( ص ، اِ ) پهلوانان کردان باشند از جنس نیکو ( کذا ). ( لغت فرس اسدی چ اقبال ص 394 ). پهلوانان و گردان را گویند. ( برهان ) ( آنندراج ). گرد و پهلوان. ( ناظم الاطباء ). اقبال در حاشیه 7 ص 394 لغت فرس نوشته اند: سابقاً مفرد این لغت ، یعنی کولا را از همین نسخه نقل کردیم و باز هم معنی درست این کلمه معلوم نشد. مؤلف لغت فرس در ذکر کولانویسد: «کولا زبان کردان بود، بارانی گوید: در بیابان...» آقای دهخدا نوشته اند: این کلمه شولای امروز است و ظاهراً عبارت این بوده که «کولا به زبان کردان بارانی بود» و نام شاعر افتاده است میان «بود» و «گوید». و نیز عبارت ص 394 لغت فرس را چنین تصحیح کرده اند:کولا، وین بارانی که پهلوانان کردان پوشند از جنس نیکو. ( حاشیه برهان چ معین ). مرحوم دهخدا در یادداشتی آرد: کولاویان پهلوانان کردان باشند از جنس نیکو بارانی گوید. ( حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ) :
در بیابان بدید قومی کرد
کرده از موی هر یکی کولا
وآن زبان نظیف هر کردی
با برنشم و دیده شهلا.
( ازحاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی ).
در غالب فرهنگها کولاویان را به همین عبارت یا شبیه آن شرح کرده اند و هیچ یک شاهدی ندارند، فقط در نسخه حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی شاهد فوق آمده است و چنانکه مشاهده می شود در قطعه مذکور کلمه کولاویان نیست و به گمان من اصل تمام فرهنگها برای این کلمه همین نسخه حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی است و کاتبی از قدیم ترین زمانها در مستی یا هشیاری ، خستگی یا تازه نفسی گرسنگی یا سیری عبارت مؤلف را زیر و رو کرده و به این صورت درآورده است و اصل این بوده : کولاویان ، پهلوانان کردان که کولا پوشند و آن نوعی بارانی است شاعر گوید... و کولا و شولا همان جامه پشمین است که امروز کردان و روستاییان و درویشان چون جبه ای به سرما، در زمستان در بر کنند... و در نسخه حاشیه فرهنگ اسدی نخجوانی نظایر این تصحیفات و تحریفات بسیار است - انتهی. و رجوع به کولا شود. || شولاپوشان. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).

پیشنهاد کاربران

بپرس