کوشش

در آغاز طاهریان در سال ۲۰۵ قمری حکمرانی نیمه جداگانه ای را از خلافت عباسی آغاز کردند،
- طاهریان: پارسی، ۵۴ سال
- صفاریان: پارسی سیستانی، ۲۸ سال در بیشتر خاک ایران و ۱۰۶ سال فقط در سیستان
- سامانیان: تاجیک، ۱۲۸ سال در میانرودان و خراسان
- زیاریان: مازنی یا گیلک، ۱۱۹ سال در کموبیش نیمه شمالی ایران
- بوییان یا آل بویه: دیلمی، ۱۲۰ سال در میانه و باختر ایران
این فرمانروایان ایرانی در زمان خود هر کدام بر بخشی یا بیشتر خاک ایران چیره بودند و همپوشانی زمانی با یکدیگر دارند.
- - -
- غزنویان: ترکان دست نشانده و شورشی بر سامانیان، ۷۸ سال در خاور ایران و تا ۱۵۴ سال بعد فقط در شهر غزنی همزمان با سلجوقی
تازش ترکان از آسیای میانه به ایران:
- سلجوقیان: ترک آسیای میانه، حدود ۶۱ سال بر همه ی ایران و تا ۱۰۰ سال بعد بر نیمه ی باختری ایران
- خوارزمشاهیان: ترک آسیای میانه، حدود ۱۰۰ سال بر خاور ایران ( همزمان با سلجوقی در باختر ) و در یک بازه ی زمانی کوتاه کموبیش بر همه ی ایران
رویهمرفته از سال ۴۴۰ قمری ( سال نابودی آل بویه بدست سلجوقیان ) تا سال ۶۱۷ ( نابودی خوارزمشاهیان بدست مغول ) ، حدود ۱۷۷ سال ایران سرتاسر زیر رخنه ی ترکان آسیای میانه بود.
- - -
تازش مغولان و حکمرانی های پس از آن:
- ۳۷ سال لشکرکشی مغول تا پایه گذاری ایلخانی
- ایلخانان، مغول، ۹۶ سال
- آل مظفر، پارسی، ۸۲ سال بر نیمه جنوبی ایران همزمان با ایلخانان و تیموریان
- تیموریان: مغول ترکزبان شده، ۷۸ سال بر سرتاسر ایران و حدود ۶۵ سال فقط در برخی شهرها بویژه هرات
- - -
- قراقویونلو و آق قیونلو: ترک، حدود ۶۰ - ۷۰ سال بر باختر ایران همزمان با تیموریان در خاور
همپوشانی زمانیِ این چند حکومت با یکدیگر
- صفویان: آذری، ۲۲۸ سال
- افغانها: پشتون، ۷ سال و ۷ سال دیگر فقط در قندهار
- افشاریان: ترک، ۱۵ سال و ۴۷ سال فقط در مشهد همزمان با زندیان
- زندیان: لر، ۴۶ سال
- قاجاریان: ترک، ۱۳۵ سال
- پهلوی: مازندرانی، ۵۳ سال
- جمهوری اسلامی تاکنون، ۴۷ سال
- - -
بر پایه ی یک برآورد ساده:
۱۷۷ سال ترکان آسیای میانه، ۶۵ سال قرا و آق قویونلو، ۱۵ سال نادر افشار، ۱۳۵ سال قاجار
رویهمرفته کمتر از ۴۰۰ سال از هزاره ی گذشته ی ایران را با حکمرانی واقعی ترکان می بینیم ولی چیزی که هست این است که دروغگویان و فریبکاران پانترک، ۲۱۱ سال تاخت و تاز مغولان و ۲۲۸ سال پادشاهی صفویانِ آذری را هم به پای آمار فرمانروایی عنصر ترک می گذارند و در این میان ۸۲ سال حکمرانی آل مظفر و ۴۶ سال زندیان را هم به سادگی نادیده گرفته و بر یکصد سال گذشته ی پهلوی و جمهوری ( اسلامی ) نیز سرپوش می گذارند!

3 - حکومتهای ترک حدود 900 سال به ایران و ایرانی خدمت کرده اند و به زبان و ادبیات فارسی ارادت داشته اند .
4 - شما با محتوا سازیهای نادرست نمی توانید واژه ربایی کنید .

- - -
۱. ژنتیک جمعیت و مسئله �ژن ایرانی�
🧬 الف ) ژنتیک مدرن و مفهوم ملت
در علم ژنتیک مفهومی به اسم �ژن خالص ملی� وجود ندارد. جمعیت ها در طول هزاران سال به طور مداوم با هم مهاجرت، ازدواج و تبادل ژنی داشته اند.
�ژن ایرانی� اگر به معنی الگوی مشترک ژنتیکی مردم ساکن فلات ایران باشد، طبق مطالعات معتبر وجود دارد، ولی به معنای خلوص نیست.
منبع: Lazaridis et al. , Nature, 2016 — این تحقیق نشان می دهد که مردم امروزی ایران ترکیبی از اجداد کشاورزان نوسنگی فلات ایران، مردمان استپ اوراسیایی و مردمان بین النهرین هستند.
منبع: Broushaki et al. , Science, 2016 — نمونه های DNA باستانی ایران ( هزاران سال پیش ) با مردم امروزی ایران ارتباط ژنتیکی مستقیم دارند.
🧬 ب ) اشتباه رایج
اینکه چون ایران چندقومیتی است، پس �ژن ایرانی� وجود ندارد، یک مغالطه است. همان طور که فرانسه، ترکیه، یا چین چندقومیتی هستند، ولی الگوی ژنتیکی مشخص خود را دارند.
- - -
۲. تاریخ واقعی اختلاط قومی در ایران
📜 الف ) ۱۵۰۰ سال حکومت ترکان؟
این رقم جعلی است. حضور حکومت های ترک تبار در ایران از سده ی ۱۱ میلادی ( غزنویان و سلجوقیان ) شروع شد و تا دوره ی قاجار ادامه یافت. این یعنی حدود ۹۰۰ سال، نه ۱۵۰۰ سال.
بسیاری از این حکومت ها هم خودشان با جمعیت محلی ازدواج می کردند، اما این پدیده یک طرفه نبود و مردم بومی نیز بر جمعیت ترک تباران اثر گذاشتند.
منبع: Bosworth, The Ghaznavids ( Cambridge University Press, 1963 ) ؛ Peacock, The Great Seljuk Empire ( 2015 ) .
📜 ب ) مهاجرت ترک ها و نسبت آن به جمعیت ایران
موج های مهاجرت ترک ها از آسیای میانه به ایران، در قرون ۱۰ تا ۱۵ میلادی رخ داد، ولی هرگز جایگزین کامل جمعیت بومی نشد.
شواهد ژنتیک ( Narasimhan et al. , Science, 2019 ) نشان می دهد که تأثیر ژنی استپی - ترکی در جمعیت آذربایجان و بخش هایی از ایران شمالی محسوس است، ولی هسته ژنتیکی ایرانی همچنان غالب باقی مانده.
- - -
۳. نقد ادعاهای ظاهری و شباهت قیافه
👁 الف ) تشخیص قیافه بر اساس قومیت
قیافه ( مورفولوژی چهره ) توسط صدها ژن و همچنین عوامل محیطی ( تغذیه، آب وهوا ) شکل می گیرد.
تشخیص قومیت بر اساس ظاهر بسیار خطاپذیر است و در مطالعات علمی ابزاری معتبر محسوب نمی شود.
منبع: Jablonski & Chaplin, Human Evolution and Variation, Annual Review of Anthropology, 2010.
👁 ب ) مثال یزد و کرمان
تفاوت های ظاهری مردم یزد یا کرمان با مردم آذربایجان بیشتر ناشی از تفاوت اقلیمی و تاریخی است، نه �مخلوط نشدن ژنی�.
مناطق مرکزی ایران از دیرباز با شبه قاره هند و خلیج فارس دادوستد داشته اند و این می تواند بر تنوع ظاهری اثر بگذارد.
👁 ج ) شباهت آذربایجانی ها به ترک های آناتولی
این شباهت عمدتاً ژنتیکی و تاریخی است، چون هر دو گروه بخشی از موج مهاجرت اقوام ترک زبان از آسیای میانه هستند و سپس با جمعیت بومی منطقه ترکیب شده اند.
اما این دلیل نمی شود که بگوییم �سایر ایرانی ها به ترک ها شبیه شده اند�؛ شباهت های ظاهری همیشه دوطرفه و نتیجه ی اختلاط متقابل است.
- - -
جمع بندی علمی
1. �ژن ایرانی� به معنای الگوی ژنتیکی مردم فلات ایران وجود دارد، ولی خالص نیست و شامل سهمی از اقوام مهاجر ( از جمله ترک ها ) است.
2. حکومت ترک ها در ایران ۹۰۰ سال طول کشید، نه ۱۵۰۰ سال، و تبادل ژنی در این مدت دوطرفه بود.
3. تشخیص قومیت از روی ظاهر روش علمی نیست و تفاوت ها بیشتر به جغرافیا و تاریخ محلی مربوط است.
4. شباهت آذربایجانی ها به ترک های آناتولی طبیعی است، ولی این شباهت، �ترکی شدن فارس ها� را ثابت نمی کند.
- - -

1. �کوشش� و فعل �کوشیدن�
در متون فارسی کهن واژهٔ �کوشیدن� و �کوشش� قرن ها پیش از نفوذ واژه های ترکی در فارسی ثبت شده اند. مثلاً:
در شاهنامه فردوسی ( قرن ۴ هجری ) �کوشیدن� و �کوشش� به معنی تلاش کردن آمده:
> چو کوشش کنی، بخت یارت شود.
در تاریخ بیهقی ( قرن ۵ هجری ) :
> در این کار کوشش باید کرد.
ریشه شناسی علمی: �کوشیدن� از ریشهٔ ایرانی باستان kauš - یا kauša - به معنی �طلبیدن، جستجو کردن، جدیت ورزیدن� آمده است ( رجوع شود به:
Mayrhofer, Etymologisches W�rterbuch des Altiranischen, Band II, s. v. kauš - )
Dehkhoda Dictionary, مدخل �کوشیدن� )
📌 بنابراین �کوشش� در فارسی از فعل فارسی �کوشیدن� مشتق شده، نه از ترکی.
- - -
2. فعل ترکی �کوشماق�
در زبان ترکی �koşmaq / koşmak� به معنی �دویدن� است.
این فعل ریشه ای متفاوت دارد و از ریشهٔ پروتو - ترکی koš - �دویدن، شتابیدن� می آید ( رجوع شود به:
Clauson, An Etymological Dictionary of Pre - Thirteenth - Century Turkish, p. 679 )
همخوانی آوایی �کوش� در ترکی و فارسی تصادفی است؛ معنای اصلی شان نیز فرق دارد ( فارسی: �تلاش کردن� ↔ ترکی: �دویدن� ) .
📌 زبان شناسان این دو را �کلمات هم صدا با ریشه متفاوت� ( false cognates ) می دانند.
- - -
3. پسوند �ـش� و �ـمیش�
ادعا شده که �خیلی از کلماتی که ش و میش در آخر دارند ترکی هستند�. این ادعا از پایه غلط است چون:
پسوند - ش در فارسی باستان و میانه وجود داشته و نقش های مختلفی داشته است:
در فارسی میانه: �کوشش�، �جنبش�، �آرامش�، �پرورش�…
در فارسی دری: �بینش�، �دانش�، �خواهش�، �پویش�…
این پسوند از پسوند اسم ساز ایرانی - iš یا - išš می آید ( نگاه کنید به:
Skj�rv�, An Introduction to Old Persian, Part II, Morphology )
پسوند - میش در فارسی معمولاً بخشی از واژه های وام گرفته یا ترکیبی است ( کشمش، قارمش، … ) ولی ریشهٔ آن ها یکسان نیست و برخی اصلاً ربطی به ترکی ندارند:
کشمش ← از �کشم� ( کشیدن، خشک کردن ) پسوند - ش ( اسم ساز )
آتش ← از اوستایی ātar - ( آتش ) با تغییر واجی به �آتش� در فارسی میانه
📌 یعنی وجود �ش� یا �میش� در آخر کلمات نشانهٔ ترکی بودن نیست؛ بسیاری از این ها ریشهٔ ایرانی کهن دارند.
- - -
4. درباره مثال های دیگر
تالاش → در فارسی �تلاش� از �تلاشیدن� ( هم ریشه با کوشیدن ) آمده.
یورش → از �یوریدن� ( حمله کردن ) در فارسی میانه ( yōr - ) .
چالش → واژهٔ نو ساخته شده در فارسی معاصر، از �چال� ( گودال ) ش ( فرایند یا حالت ) .
آتش → از اوستایی ātar - ، ایرانی باستان، هیچ ارتباطی با ترکی ندارد.
یواش → این یکی ترکی است ( yavaş = آرام ) ، ولی این یک استثناء است و دلیل نمی شود همه نمونه ها ترکی باشند.
ترش → از پارسی میانه turš, اوستایی turaša - ( اسیدی، شور ) .
- - -
✅ نتیجه:
�کوشش� و �کوشیدن� کاملاً فارسی و ریشهٔ ایرانی باستان دارند.
شباهت ظاهری با �koşmaq� ترکی اتفاقی و از نظر ریشه شناسی بی ارتباط است.
پسوند �ـش� در فارسی کهن وجود داشته و ریشه اش ایرانی است، نه ترکی.
بیشتر مثال های داده شده اصلاً ترکی نیستند و ریشهٔ آن ها در متون باستانی ایرانی ثبت شده.
📚 منابع معتبر برای مطالعه بیشتر:
1. Mayrhofer, Manfred. Etymologisches W�rterbuch des Altiranischen.
2. Dehkhoda Dictionary, مدخل �کوشیدن�.
3. Skj�rv�, Prods Oktor. An Introduction to Old Persian.
4. Clauson, Gerard. An Etymological Dictionary of Pre - Thirteenth - Century Turkish.
5. Bartholomae, Christian. Altiranisches W�rterbuch.
- - -

بلوچها تفاوت واضحی وجود دارد حالا در نظر بگیریم بین فارسها و تورکها چقدر تفاوت هست بطوریکه خیلی موقع می شود این دو را از ظاهر تشخیص داد و به خاطر حکومت 1500 ساله تورکان در ایران در اثر تاثیر تورکها قیافه فارسها به خصوص در شهرهای اصفهان و شیراز به تورکها شبیه شده است هر کدام از شاهان و وزرا و سرداران تورک چندین زن داشتند و دختران زیادی که ازدواج می کردند فلذا ژن فارسی نماده و فارسها به تورکها شبیه تر شدند وگرنه در شهرهایی مثل یزد قیافشان کمتر شبیه تورکهاست و به هندیها شبیه اند حالا یک عده می گویند چون ازربایجانیها شباهت به سایر فارسها و ایرانی ها دارند فلذا تورک نیستند نه جانم سایر ایرانی ها به تورکها شبیه شده اند الان تورکهای آزربایجان با تورکهای آناتولی قبرس گاگائوز بولغاریستان و کلا تورکهای غربی شباهت خیلی زیادی دارند تا با فارسها به خصوص فارسهایی که با تورکها کمتر مخلوط شده اند مثل یزدیها کرمانی ها و غیره

دوندگی می خواند خیلی از کلماتی که ش و میش در اخر انهاست تورکی می باشد مثل تالاش یورش روش چالش آتش یواش ترش کشمش قارشمش وغیره

• منابع ها. تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. اول و دوم، انتشارات ققنوس، ۱۳۷۴
• تاریخ ادبیات ایران، ذبیح الله صفا، خلاصه ج. سوم، انتشارات بدیهه، ۱۳۷۴
• حسن بیگ روملو، �احسن التواریخ� ( ۲ جلد ) ، به تصحیح�عبدالحسین نوایی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۹. ( مصحح در پایان جلد اول شرح مفصل و سودمندی از فهرست لغات�ترکی�و�مغولی�رایج در متون فارسی از سده هفتم به بعد را نوشته است )
• فرهنگ فارسی، محمد معین، انتشارات امیر کبیر، تهران، ۱۳۷۵
• غلط ننویسیم، ابوالحسن نجفی، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، ۱۳۸۶
• فرهنگ کوچک زبان پهلوی، دیوید نیل مکنزی، ترجمه مهشید فخرایی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ۱۳۷۹

3 - از دیگر ابداعات شما:قنات شده قنو - بی وقت شده بواخ - مشغول الذمه شده شولوزومه - راحت الحلقوم شده لاتیگوم و لکوم در استانبولی - به زن می گویید عورت یا عروت - ساعت شده ساهات - به همین شکل بخشش را هم کرده اید باغیش