کمک به دیگران

[ویکی فقه] کمک به دیگران که همان خدمت کردن است مفهوم گسترده ای دارد و همه امور اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را در بر می گیرد و به گذشت، فداکاری، ایثار و تحمّل رنج و سختی در همه این امور، خدمت و خدمت گزاری، صدق می کند.
کاری که شکل آن مفید و برخوردار از روح معنویت بوده و وسیله تقرّب به خدا باشد، در فرهنگ اسلامی خدمت نامیده می شود. بنابراین خدمتی که مقدمه قرب الهی و در راستای رضای خدا نباشد، عبادت نیست و از اجر الهی سهمی ندارد.
شرایط خدمت به دیگران
خدمت عبادی علاوه بر انگیزه الهی و تقرّب به خدا، دارای شرایط زیر است: ـ در راه خدا باشد. ـ مخلصانه انجام گیرد. ـ خیرخواهانه بوده و فاعلش، نیّت و هدف خیر داشته باشد. ـ دادوستد و به منظور به دست آوردن مال و منال و شهرت و مقام نباشد. ـ همکاری بر اثم و گناه نباشد. ـ از منّت و آزار مبرّا باشد. ـ خدمت شوندگان، افراد شایسته خدمت باشند، گرچه متوجه خدمتِ خدمتگزار نباشند و.... چنین خدمتی از ارزش و اهمیت بسزایی برخوردار است و حضرت علی (علیه السّلام) در این باره می فرماید: «احسن الصنائع ما وافق الشرایع؛
خوانساری ، محمد، شرح غررالحکم، ج۲، ص۳۸۹.
همانطور که ذکر شد، یکی از شرایط خدمت آن است که افراد خدمت شونده، شایسته خدمت باشند، در اینجا این سؤال مطرح است که آیا دایره خدمت گزاری آنقدر وسعت دارد که غیر مسلمان را نیز شامل می شود، یا اختصاص به مسلمانان و مؤمنان دارد؟ به عبارت دیگر، آیا از نظر اسلام، خدمت در هر جا و به هر کس، پسندیده و مورد ستایش است؟ یا خدمت مسلمانان و مؤمنان به یکدیگر و در جامعه اسلامی دارای ارزش و اهمّیّت است؟ از نظر اسلام، خدمت به همه مردم و نوع بشر عملی شایسته است و غرض اولیای گرامی اسلام در خدمت گزاری، تنها مؤمن یا مسلمان نیست؛ بلکه نوع بشر را شامل می شود. چنانکه رسول خدا (صلی الله علیه و اله) می فرماید: «راس العقل بعد الدین التودد الی الناس و اصطناع المعروف الی کل بر و فاجر؛
نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، ج۸، ص۳۵۳.
...