کمان ای*

کمان اِی* ( Sagittarius A*, Sgr A* ) یک منبع رادیویی نجومی درخشان و بسیار فشرده در مرکز کهکشان راه شیری است. تصور می رود که این جرم یک سیاه چاله کلان جرم باشد. از لحاظ ظاهری در مرز صورت فلکی کمان و عقرب قرار دارد. کمان ای* ( Sagittarius A*, Sgr A* ) [ ۱] ) در حدود ۵٫۶ درجه جنوب دایره البروج، [ ۲] و از نظر بصری نزدیک به خوشه ستاره ای پروانه ( M6 ) و لاندا کژدم ( شولای سابق ) قرار دارد. کمان ای* محل یک سیاه چاله بسیار پرجرم است، [ ۳] [ ۴] مانند؛ اجرام پرجرم در مرکز بیشتر کهکشان های مارپیچی و بیضی شکل.
انتخاب نام ( ساگیتاریوس *Sagittarius A ) به این صورت ناشی از دلیل های تاریخی است: در سال ۱۹۵۴، [ ۵] جان دی کراوس به همراه «هسین - چینگ کو» و «شان مت» منابع رادیویی را؛ که با تلسکوپ رادیویی دانشگاه ایالتی اوهایو با فرکانس ۲۵۰ مگاهرتز شناسایی و فهرست کرده بودند، منابع آن فرکانس ها را بر اساس بخش هایی از صورت فلکی مرتب کردند و حرف اختصاص داده شده به آنها به دلخواه و ( A ) نشان دهندهٔ درخشان ترین منبع رادیویی در صورت فلکی بود. نشان ستاره ( * ) هم به دلیل «هیجان انگیز» بودن کشف آن در نظر گرفته می شده[ ۶] و در فیزیک اتمی، نامگذاری اتم های در حالت برانگیخته نیز با یک ستاره نشان داده می شود.
نتیجهٔ مشاهدات چندین ستارهٔ در حال گردش به دور کمان ای*؛ به ویژه ستاره اس۲، برای تعیین جرم و حد بالای شعاع این جسم مورد استفاده قرار گرفته است. بر اساس جرم و محدودیت شعاع دقیق فزاینده، اخترشناسان به این نتیجه رسیده اند که کمان ای* سیاه چالهٔ کلان جرم مرکزی کهکشان راه شیری است. مقدار فعلی جرم آن برابر ۴٫۱۵۴ میلیون ( ± ۰٫۰۱۴ ) جرم خورشیدی است. [ ۷]
راینهارد گنتزل و آندره آ ام. گز جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۰ را برای کشف این که کمان ای* یک جرم فشردهٔ بسیار پرجرم است و در حال حاضر «سیاه چاله» تنها توضیح قابل قبول شناخته شده برای آن است، دریافت کردند. [ ۸]
در ۱۲ مهٔ ۲۰۲۲، اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ افق رویداد، تصویری از کمان ای* را منتشر کردند که با استفاده از داده های مشاهدات رادیویی در آوریل ۲۰۱۷، تهیه شده بود، [ ۹] که سیاه چاله بودن این شی را تأیید می کرد. این دومین تصویر تأیید شده از یک سیاه چاله، پس از سیاه چالهٔ کلان جرم مسیه ۸۷ در سال ۲۰۱۹ است. [ ۱۰] [ ۱۱]