[ویکی فقه] کمال مطلق که یکی از صفات خداست به این معناست که خدای متعال موجودی است که کامل تر از آن نمی توان فرض کرد.
به عبارت دیگر هر وصف کمالی را که بتوان فرض کرد چنین موجودی آن وصف را داراست. با توجه به این نکته می توان گفت با یک مفهوم شناسی می توان هر وصف کمالی را که مستلزم نقص نباشد به خداوند نسبت داد؛ یعنی فقط کافی است از نظر مفهومی، نشان دهیم که فلان وصف از اوصاف کمالیه است و آنگاه خواهیم توانست آن را به خداوند نسبت دهیم. کامل مطلق موجودی نیست که صرفا کمالش از سایر موجودات بیشتر است بلکه موجودی است که کامل تر از آن قابل فرض نیست. به عبارت دیگر موجود کامل مطلق موجودی است که فرض کامل تر از آن فرض متناقض است.
اثبات کمال مطلق
صفت فوق در کتب قدماء تحت عنوان «واجب الوجود بالذات واجب من جمیع الجهات» مورد بحث قرار گرفته است. استدلال های متعددی برای اثبات صفت فوق در کتب فلاسفه اسلامی قدیم و جدید اقامه شده است که برخی از آنها مبتنی بر مبانی ابن سینا ، برخی مبتنی بر مبانی حکمت اشراق و شیخ اشراق و برخی دیگر مبتنی بر مبانی حکمت متعالیه می باشند. یکی از استدلال هایی که صفت کمال مطلق خداوند را بر مبانی حکمت متعالیه اثبات کرده است به روش منطقی از این قرار است: ۱. اگر وصفی، از موصوف های خود جدایی ناپذیر باشد -چنانچه موجودی باشد که بتواند آن وصف را داشته باشد- ضرورتا آن موجود وصف مزبور را دارد. ۲. رابط بودن، وصف جدایی ناپذیر موجودات رابط است. ۳. گر موجودی بتواند رابط باشد آن موجود ضرورتا رابط است و به عبارتی امکان رابط بودن مساوی ضرورت رابط بودن است. (اثبات این مقدمه خواهد آمد). ۴. اگر موجودی باشد که کامل تر از آن را بتوان فرض کرد (کامل مطلق نباشد) آن موجود می تواند رابط باشد. ۵. پس اگر موجودی کامل مطلق نباشد آن موجود ضرورتا رابط است. ۶. پس هر موجودی که رابط نباشد آن موجود ضرورتا کامل مطلق است. ۷. هر موجود یا مستقل است یا رابط. ۸. پس اگر موجود مستقلی وجود داشته باشد آن موجود ضرورتا کامل مطلق است. ۹. موجود مستقل وجود دارد (براساس ادله اثبات وجود خدا) ۱۰. موجود مستقل، کامل مطلق است.
اثبات مقدمه سوم
الف) رابطه علیت بین علت و معلول یک رابطه ذاتی و تغییرناپذیر است و وجود معلول وابستگی ذاتی به وجود علت هستی بخش دارد و محال است که علت و معلول جابه جا شوند. ب) از سوی دیگر ملاک معلولیت ضعف وجودی معلول است. ج) پس هرگاه بتوان موجود کامل تر و قوی تری را فرض کرد به گونه ای که موجود ضعیف تر شعاعی از وجود آن به حساب آید این فرض، ضرورت خواهد داشت. د) از آنجا که طبق مبانی حکمت متعالیه وجود به مستقل و رابط تقسیم می شود و وجود مستقل همان واجب الوجود بالذات و خدای متعال است، اگر موجود مستقل کامل مطلق نباشد امکان دارد که رابط باشد و از انجا که رابطه علیت و معلولیت یک رابطه ذاتی و تغییرناپذیر است اگر موجودی امکان معلولیت و ربط بودن را داشته باشد پس ضرورتا وجود رابط خواهد بود. پس وجود مستقل باید موجودی باشد که به هیچ وجه نتوان کامل تر از آن را فرض کرد. پس اگر وجود مستقل موجود باشد (که طبق ادله اثبات وجود خدا وجود دارد) باید آن وجود، کامل مطلق باشد؛ یعنی به گونه ای باشد که هیچ موجودی کامل از آن نه وجود داشته باشد و نه می توان کامل تر از آن را فرض کرد.
لوازم کمال مطلق
...
به عبارت دیگر هر وصف کمالی را که بتوان فرض کرد چنین موجودی آن وصف را داراست. با توجه به این نکته می توان گفت با یک مفهوم شناسی می توان هر وصف کمالی را که مستلزم نقص نباشد به خداوند نسبت داد؛ یعنی فقط کافی است از نظر مفهومی، نشان دهیم که فلان وصف از اوصاف کمالیه است و آنگاه خواهیم توانست آن را به خداوند نسبت دهیم. کامل مطلق موجودی نیست که صرفا کمالش از سایر موجودات بیشتر است بلکه موجودی است که کامل تر از آن قابل فرض نیست. به عبارت دیگر موجود کامل مطلق موجودی است که فرض کامل تر از آن فرض متناقض است.
اثبات کمال مطلق
صفت فوق در کتب قدماء تحت عنوان «واجب الوجود بالذات واجب من جمیع الجهات» مورد بحث قرار گرفته است. استدلال های متعددی برای اثبات صفت فوق در کتب فلاسفه اسلامی قدیم و جدید اقامه شده است که برخی از آنها مبتنی بر مبانی ابن سینا ، برخی مبتنی بر مبانی حکمت اشراق و شیخ اشراق و برخی دیگر مبتنی بر مبانی حکمت متعالیه می باشند. یکی از استدلال هایی که صفت کمال مطلق خداوند را بر مبانی حکمت متعالیه اثبات کرده است به روش منطقی از این قرار است: ۱. اگر وصفی، از موصوف های خود جدایی ناپذیر باشد -چنانچه موجودی باشد که بتواند آن وصف را داشته باشد- ضرورتا آن موجود وصف مزبور را دارد. ۲. رابط بودن، وصف جدایی ناپذیر موجودات رابط است. ۳. گر موجودی بتواند رابط باشد آن موجود ضرورتا رابط است و به عبارتی امکان رابط بودن مساوی ضرورت رابط بودن است. (اثبات این مقدمه خواهد آمد). ۴. اگر موجودی باشد که کامل تر از آن را بتوان فرض کرد (کامل مطلق نباشد) آن موجود می تواند رابط باشد. ۵. پس اگر موجودی کامل مطلق نباشد آن موجود ضرورتا رابط است. ۶. پس هر موجودی که رابط نباشد آن موجود ضرورتا کامل مطلق است. ۷. هر موجود یا مستقل است یا رابط. ۸. پس اگر موجود مستقلی وجود داشته باشد آن موجود ضرورتا کامل مطلق است. ۹. موجود مستقل وجود دارد (براساس ادله اثبات وجود خدا) ۱۰. موجود مستقل، کامل مطلق است.
اثبات مقدمه سوم
الف) رابطه علیت بین علت و معلول یک رابطه ذاتی و تغییرناپذیر است و وجود معلول وابستگی ذاتی به وجود علت هستی بخش دارد و محال است که علت و معلول جابه جا شوند. ب) از سوی دیگر ملاک معلولیت ضعف وجودی معلول است. ج) پس هرگاه بتوان موجود کامل تر و قوی تری را فرض کرد به گونه ای که موجود ضعیف تر شعاعی از وجود آن به حساب آید این فرض، ضرورت خواهد داشت. د) از آنجا که طبق مبانی حکمت متعالیه وجود به مستقل و رابط تقسیم می شود و وجود مستقل همان واجب الوجود بالذات و خدای متعال است، اگر موجود مستقل کامل مطلق نباشد امکان دارد که رابط باشد و از انجا که رابطه علیت و معلولیت یک رابطه ذاتی و تغییرناپذیر است اگر موجودی امکان معلولیت و ربط بودن را داشته باشد پس ضرورتا وجود رابط خواهد بود. پس وجود مستقل باید موجودی باشد که به هیچ وجه نتوان کامل تر از آن را فرض کرد. پس اگر وجود مستقل موجود باشد (که طبق ادله اثبات وجود خدا وجود دارد) باید آن وجود، کامل مطلق باشد؛ یعنی به گونه ای باشد که هیچ موجودی کامل از آن نه وجود داشته باشد و نه می توان کامل تر از آن را فرض کرد.
لوازم کمال مطلق
...
wikifeqh: کمال_مطلق