کلاهک های یخی قطب های مریخ ( انگلیسی: Martian polar ice caps ) دو کلاهک یخی دائمی قطب های مریخ هستند. هنگام زمستان در قطب ها که تاریکی همه جا را فرا گرفته است، دمای سطح مریخ کاهش یافته و این موضوع سبب می شود تا حدود ۲۵–۳۰٪ از جو مریخ دچار چگالش شده و به لایه های یخ زدهٔ کربن دی اکسید ( یخ خشک ) مبدل گردد. [ ۱] وقتی دوباره نور خورشید به قطب ها می تابد، دی اکسید کربن یخ زده تصعید می یابد. [ ۲] این تغییرات فصلی سبب می شود میزان زیادی بخار آب و غبار جابجا شوند و انجمادی مشابه کرهٔ زمین و ابرهایی چون ابرهای سیروس تشکیل شود.
این کلاهک های یخی در هر دوقطب بیشتر از آب یخ زده تشکیل شده است. دی اکسید کربن یخ زده در قطب شمال مریخ در مقایسه، لایه نازکتری به ضخامت ۱ متر است، حال آنکه در قطب جنوب ضخامتش به ۸ متر می رسد و دائمی ( غیر فصلی ) است. [ ۳] طول کلاهک های یخی در قطب شمال ۱۰۰۰ کیلومتر است[ ۴] و ۱٫۶ میلیون کیلومتر مکعب یخ دارد که اگر به طور یکنواخت در کلاهک پخش می شد، ضخامتی در حدود ۲ کیلومتر می یافت. [ ۵] ( در مقام مقایسه، حجم یخ در یخسار گرینلند، ۲٫۸۵ میلیون کیلومتر مکعب است ) . کلاهک قطب جنوب طولی در حدود ۳۵۰ کیلومتر و ضخامتی در حدود ۳ کیلومتر دارد. [ ۶] حجم کلی یخ در کلاهک قطب جنوب به انضمام رسوب های لایه ای مجاور آن در حدود ۱٫۶ میلیون کیلومتر مکعب تخمین زده شده است. [ ۷] هر دو کلاهک قطبی دارای ناوه های مارپیچی هستند که بررسی های راداری ماهوارهٔ «SHARAD» که امواج نفوذکننده به یخ دارد، نشان داده است که این ناوه ها در اثر بادهای پایین رو تقریباً عمودی ایجاد می شود که در نتیجهٔ «اثر کوریولیس» حالت مارپیچی می یابند. [ ۸] [ ۹]
انجماد فصلی در برخی نواحی نزدیک به کلاهک قطب جنوب سبب تشکیل لایه های یخی شفاف و ترانما به ضخامت ۱ متر بر روی سطح مریخ می شود. با فرارسیدن بهار، نور آفتاب لایه های زیرین را گرم کرده و فشار ناشی از تصعید زیر لایه ها بالا رفته و در نهایت آنها را می شکند. این موضوع سبب می شود که فوران های گازی دی اکسید کربن مشابه با آبفشان ایجاد شود که آغشته به شن و غبار بازالتی است. این فرایند، سریع و معمولاً ظرف چند روز، هفته یا ماه رخ می دهد که در علم زمین شناسی نامعمول است، به ویژه در سیارهٔ مریخ. گازی که در لایه های زیرین یخ به سمت محل خروج فوران های شبه آبفشان جریان می یابد، کانال های شعاعی با نمای عنکبوتی در زیر یخ ایجاد می کند. [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین کلاهک های یخی در هر دوقطب بیشتر از آب یخ زده تشکیل شده است. دی اکسید کربن یخ زده در قطب شمال مریخ در مقایسه، لایه نازکتری به ضخامت ۱ متر است، حال آنکه در قطب جنوب ضخامتش به ۸ متر می رسد و دائمی ( غیر فصلی ) است. [ ۳] طول کلاهک های یخی در قطب شمال ۱۰۰۰ کیلومتر است[ ۴] و ۱٫۶ میلیون کیلومتر مکعب یخ دارد که اگر به طور یکنواخت در کلاهک پخش می شد، ضخامتی در حدود ۲ کیلومتر می یافت. [ ۵] ( در مقام مقایسه، حجم یخ در یخسار گرینلند، ۲٫۸۵ میلیون کیلومتر مکعب است ) . کلاهک قطب جنوب طولی در حدود ۳۵۰ کیلومتر و ضخامتی در حدود ۳ کیلومتر دارد. [ ۶] حجم کلی یخ در کلاهک قطب جنوب به انضمام رسوب های لایه ای مجاور آن در حدود ۱٫۶ میلیون کیلومتر مکعب تخمین زده شده است. [ ۷] هر دو کلاهک قطبی دارای ناوه های مارپیچی هستند که بررسی های راداری ماهوارهٔ «SHARAD» که امواج نفوذکننده به یخ دارد، نشان داده است که این ناوه ها در اثر بادهای پایین رو تقریباً عمودی ایجاد می شود که در نتیجهٔ «اثر کوریولیس» حالت مارپیچی می یابند. [ ۸] [ ۹]
انجماد فصلی در برخی نواحی نزدیک به کلاهک قطب جنوب سبب تشکیل لایه های یخی شفاف و ترانما به ضخامت ۱ متر بر روی سطح مریخ می شود. با فرارسیدن بهار، نور آفتاب لایه های زیرین را گرم کرده و فشار ناشی از تصعید زیر لایه ها بالا رفته و در نهایت آنها را می شکند. این موضوع سبب می شود که فوران های گازی دی اکسید کربن مشابه با آبفشان ایجاد شود که آغشته به شن و غبار بازالتی است. این فرایند، سریع و معمولاً ظرف چند روز، هفته یا ماه رخ می دهد که در علم زمین شناسی نامعمول است، به ویژه در سیارهٔ مریخ. گازی که در لایه های زیرین یخ به سمت محل خروج فوران های شبه آبفشان جریان می یابد، کانال های شعاعی با نمای عنکبوتی در زیر یخ ایجاد می کند. [ ۱۰] [ ۱۱] [ ۱۲] [ ۱۳]
