کشتار ارمنی – تاتار، کشتاری است که توسط تاتارها[ ۳] [ ۴] ( در سده بیستم اقوام مسلمان قفقاز را تاتار می نامیدند ) [ ۵] [ ۶] [ ۷] به تحریک و با حمایت روسیه تزاری بین سال های ۱۹۰۵ تا ۱۹۰۷ علیه ارمنیان صورت گرفت. [ ۸]
در نظام اداری و حکومتی که پس از چیرگی روس ها بر قفقاز اعمال شد، تنها اصلی که هیچ گاه مورد ملاحظه و توجه قرار نداشت، تقسیم منطقه به نوعی از حوزه های اداری بود که با ترکیب قومی و فرهنگی منطقه همخوانی داشته باشد. بلکه برعکس، مقامات روس از هر گونه تدبیری که به تنش های قومی در میان اتباع امپراتوری دامن می زد خرسند بوده و در بسیاری مواقع از این موضوع به نفع تداوم حاکمیت خویش استفاده کردند. تغییر و تحولات اداری مناطق ارمنی نشین قفقاز در این دوره نمونه روشنی است از خط مش مذکور. [ ۹] روس ها ضمن تعطیلی مدارس و موسسات فرهنگی ارمنیان و توقیف اموال کلیسای ارمنستان و گرجستان، سعی کردند با اعطای یک رشته مزایای اداری برای مسلمان ها، اقوام و ملل قفقاز را بر ضد یکدیگر تحریک کنند. زمینه سیاسی و اجتماعی نیز مساعد بود. بدین ترتیب نهضت اجتماعی گسترده ای که در سراسر روسیه به صورت انقلاب ۱۹۰۵ میلادی بروز کرد، در قفقاز سریعاً به یک جنگ و جدل داخلی ارمنی ها و مسلمان ها تبدیل شد که نهضت را به شکست و نابودی کشاند. [ ۱۰]
دولت تزاری که بر اثر جنگ با ژاپن و در نتیجه هیجان های انقلابی ( انقلاب روسیه ( ۱۹۰۵ ) ) ، که پس از شکست های منچوری ( جنگ روسیه و ژاپن ) در سرتاسر کشور احساس می شد ضعیف شده بود، تصمیم گرفت به کشتار دست بزند. آنهم به کشتار با واسطه تا مقاومت ارمنیان را درهم بشکند. «سن پترزبورگ حس تعصب کهنه پرستی تاتارها را علیه ارمنیان برانگیخت و به آنان اشاره کرد که کشتار را آغاز کنند. »[ ۱۱] دسته های تاتار که به وسیلهٔ مقامات دولتی روس مسلح شده بودند در ماه فوریه سال ۱۹۰۵ به جان ارمنی های قفقاز جنوبی افتادند. کشتارها و غارت های بسیار شدیدی در نیمه های ماه فوریه در باکو روی داد. چند نفر از روشنفکران تاتار، از جمله احمد آغایف مشهور که بعدها در ترکیه نقش مهمی در نهضت ( پان تورانیسم ) بازی کرد، تبدیل به آلت بی اراده ای در دست مقامات روسی شدند و از طرف آنان مأموریت یافتند که این کشتارها را راه بیندازند. [ ۱۲]
همینکه تاتارها کشتارها را آغاز کردند عمال حاکم روس که همدست تاتارها بودند از مداخله در این ماجرا خودداری کردند و نیروهای انتظامی و لشکری را در پستها و پادگانهای خود نگاه داشتند تا میدان را برای کشتار ارمنی ها توسط تاتارها باز بگذارند. هدف دولتمردان تزاری این بود که مقاومت ارمنیان را در برابر سیاست روسی کردن آنان درهم بشکنند و به آنان یاداور شوند که در میان توده های مسلمان متعصبی قرار گرفته اند و تنها روسیه می تواند امنیت جانی و مالی آنان را تضمین کند مشروط براینکه از این پس در برابر دولت رفتار رعایای فقیر و مطیع را داشته باشند. [ ۸]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر نظام اداری و حکومتی که پس از چیرگی روس ها بر قفقاز اعمال شد، تنها اصلی که هیچ گاه مورد ملاحظه و توجه قرار نداشت، تقسیم منطقه به نوعی از حوزه های اداری بود که با ترکیب قومی و فرهنگی منطقه همخوانی داشته باشد. بلکه برعکس، مقامات روس از هر گونه تدبیری که به تنش های قومی در میان اتباع امپراتوری دامن می زد خرسند بوده و در بسیاری مواقع از این موضوع به نفع تداوم حاکمیت خویش استفاده کردند. تغییر و تحولات اداری مناطق ارمنی نشین قفقاز در این دوره نمونه روشنی است از خط مش مذکور. [ ۹] روس ها ضمن تعطیلی مدارس و موسسات فرهنگی ارمنیان و توقیف اموال کلیسای ارمنستان و گرجستان، سعی کردند با اعطای یک رشته مزایای اداری برای مسلمان ها، اقوام و ملل قفقاز را بر ضد یکدیگر تحریک کنند. زمینه سیاسی و اجتماعی نیز مساعد بود. بدین ترتیب نهضت اجتماعی گسترده ای که در سراسر روسیه به صورت انقلاب ۱۹۰۵ میلادی بروز کرد، در قفقاز سریعاً به یک جنگ و جدل داخلی ارمنی ها و مسلمان ها تبدیل شد که نهضت را به شکست و نابودی کشاند. [ ۱۰]
دولت تزاری که بر اثر جنگ با ژاپن و در نتیجه هیجان های انقلابی ( انقلاب روسیه ( ۱۹۰۵ ) ) ، که پس از شکست های منچوری ( جنگ روسیه و ژاپن ) در سرتاسر کشور احساس می شد ضعیف شده بود، تصمیم گرفت به کشتار دست بزند. آنهم به کشتار با واسطه تا مقاومت ارمنیان را درهم بشکند. «سن پترزبورگ حس تعصب کهنه پرستی تاتارها را علیه ارمنیان برانگیخت و به آنان اشاره کرد که کشتار را آغاز کنند. »[ ۱۱] دسته های تاتار که به وسیلهٔ مقامات دولتی روس مسلح شده بودند در ماه فوریه سال ۱۹۰۵ به جان ارمنی های قفقاز جنوبی افتادند. کشتارها و غارت های بسیار شدیدی در نیمه های ماه فوریه در باکو روی داد. چند نفر از روشنفکران تاتار، از جمله احمد آغایف مشهور که بعدها در ترکیه نقش مهمی در نهضت ( پان تورانیسم ) بازی کرد، تبدیل به آلت بی اراده ای در دست مقامات روسی شدند و از طرف آنان مأموریت یافتند که این کشتارها را راه بیندازند. [ ۱۲]
همینکه تاتارها کشتارها را آغاز کردند عمال حاکم روس که همدست تاتارها بودند از مداخله در این ماجرا خودداری کردند و نیروهای انتظامی و لشکری را در پستها و پادگانهای خود نگاه داشتند تا میدان را برای کشتار ارمنی ها توسط تاتارها باز بگذارند. هدف دولتمردان تزاری این بود که مقاومت ارمنیان را در برابر سیاست روسی کردن آنان درهم بشکنند و به آنان یاداور شوند که در میان توده های مسلمان متعصبی قرار گرفته اند و تنها روسیه می تواند امنیت جانی و مالی آنان را تضمین کند مشروط براینکه از این پس در برابر دولت رفتار رعایای فقیر و مطیع را داشته باشند. [ ۸]
