کتابخانه خدابخش

[ویکی فقه] خدابخش، کتابخانه، (کتابخانه عمومی شرقی خدابخش) از کتابخانه های معتبر هندوستان، در منطقه بانکیپورِ شهر پتنه، در ایالت بهار می باشد.
مؤسس آن خدابخش، کتابْ دوستی برجسته از مسلمانانِ اهل سنّتِ هند بود. او در ۱۲۵۸/۱۸۴۲ در چپره در ایالت بهار متولد شد و تحصیلات دانشگاهی را در رشته حقوق در دانشگاه کلکته به پایان رساند. در ۲۶ سالگی، در پتنه به وکالت مشغول شد و در این حرفه بسیار موفق بود. در ۱۳۱۲، به ریاست دادگاه عالی دربار نظامِ حیدرآباد منصوب شد و حکومت وقت انگلیس به پاس خدمات اجتماعی و عمومی اش القاب متعددی، از جمله خان بهادر، به وی اعطا کرد
شیفته ادبیات
خدابخش شیفته ادبیات و علوم اسلامی بود و علاقه به نسخه های خطی فارسی و عربی را از پدرش محمدبخش (۱۲۳۰ـ۱۲۹۳) به ارث برده بود. محمدبخش که وکیل مدافع دعاوی ایالت بهار بود، قسمت عمده درآمدش را صرفِ خرید و جمع آوری نسخ خطی می کرد. او بالغ بر ۱۴۰۰نسخه خطی گردآوری کرده است که هسته اصلی کتابخانه خدابخش را تشکیل می دهند. خدابخش در مقاله ای درباره کتابخانه های اسلامی ، از سپردن این کتاب ها به وی و تبدیل این گنجینه شخصی به کتابخانه ای عمومی به سفارش پدرش سخن گفته است.
جمع آوری نسخ ناب
خدابخش خود نیز نسخه های نفیسی را از شامات، عربستان، ایران و به خصوص بیروت و قاهره جمع آوری کرد و به مجموعه پدرش افزود. آوازه خدابخش به عنوان خریدار منصف نسخه های خطی سراسر هند را فراگرفت. نقل شده است که یکی از کارکنان کتابخانه او چند جلد کتاب نفیس را دزدید و برای فروش به لاهور فرستاد، کتاب فروش لاهوری نیز کتاب ها را به بهترین مشتری خود یعنی خدابخش داد. او به توسعه مجموعه خود ادامه داد تا شمار نسخه های خطی به چهار هزار و کتاب های چاپی به ۲۵۰۰، جلد رسید و سر چارلز الیوت، معاون استاندار بنگال و بهار، کتابخانه را با نام کتابخانه عمومی شرقی، رسمآ در ۲۵ ربیع الاول ۱۳۰۸ برای استفاده عموم گشود. این کتابخانه به رغم نظر خدابخش، به نام او شهرت یافت
وفات خدابخش
...