کتاب مرجع

کتاب مرجع اثری مانند کتاب یا نشریه ی ادواری ( یا معادل الکترونیکی آن ) که برای کسب اطلاعات به آن مراجعه می شود. کتاب مرجع برای اینکه از ابتدا تا انتها خوانده شود به وجود نیامده است. فرهنگ زبان ( فرهنگ لغت ) یک نمونه ی ساده و معمولی از کتاب های مرجع است.
طبق گفتهٔ هوشنگ ابرامی[ ۱] در نوشته های دیگر، جمله ها پاراگراف ها را می سازند، پاراگراف ها به فصل ها بدل می شوند و فصل ها در پی هم عقیده و نظری خاص را، به صورت ساده یا مرکب، دنبال می کنند. اما کتاب مرجع چنین خصوصیتی ندارد. برعکس درون آن از پاره هایی جدا از هم فراهم می آید و ترتیب پاره ها بر اساس یک روال فکری منظم نیست بلکه نظم ساختگی دارد. مثلاً رده بندی الفبایی یا رده بندی آمیزه ای از این دو است.
نورالله مرادی[ ۲] کتاب مرجع را کتابی می داند که کتابدار مرجع به کمک آن به سؤال مراجعه کننده پاسخ می گوید و کتابی است که کمتر کسی اقدام به خواندن آن از ابتدا تا انتها می کند، بلکه هر زمان که نیاز به کسب اطلاعات، در ارتباط با سؤال خاصی داشته باشد، به آن مراجعه می نماید. مانند فرهنگ ها، دائرةالمعارفها، شرح حال ها و امثال آنها.
باید توجه داشت که امروزه منابع کتابخانه تنها به کتاب محدود نمی شود؛ امروزه منابع کتابخانه از نظر شکلی بسیار متنوع و متفاوت هستند و شامل کتاب ها، مجله ها، روزنامه ها، پایان نامه ها، نقشه ها، جزوه ها، و سایر انواع منابع دیداری ـ شنیداری می شود.
پروژه ویکی پدیا بزرگترین اثر مرجع در طول تاریخ است. [ ۳]