کتاب الماء

[ویکی نور] کتاب الماء (لغت نامه جامع پزشکی). کتاب الماء اثر ابومحمد عبدالله بن محمد ازدی معروف به ابن ذهبی نخستین کتاب لغت در موضوع پزشکی است که در سه جلد با تحقیق دکتر هادی حسن حمودی منتشر شده است.
مؤلف در بیان انگیزه اش از نگارش کتاب چنین می نویسد که تلاش کرده کتابی بنویسد که جمع بین طب و عربیت باشد و در آن امراض و دلیل آن و روش علاج آن را ذکر کند و در امر کتابت از اختصار خارج نشود.
کتاب با دو مقدمه از محقق و مؤلف آغاز شده است. تدوین واژگان نیز بر اساس ریشه ثلاثی فعل و به ترتیب حروف الفبا مرتب است.
مؤلف در مقدمه کتاب با اشاره به این که ابوعبدالرحمن الخلیل بن احمد صاحب کتاب العین نام کتاب خود را از نخستین باب کتابش اخذ کرده و تلاش کرده که لغت غیر عربی را با معادل عربی آن جایگزین کند، اضافه می کند که من هم نام کتابم را از نخستین عنوان در باب اول کتاب اخذ کردم.
کتاب با مقدمه ای از هادی حسن حمودی شروع شده است. وی مختصری از زندگی مؤلف را بیان کرده و دو نسخه ای که از آن برای تحقیق کتاب استفاده کرده را نام برده است: یکی نسخه ی عبدالودود الاندلسی که در بیمارستانی در بغداد طبیب بوده است و در خزانه ی کتابخانه ی شیخ شمس الدین ماوردی یافت شده است و محقق با نام اختصاری «ام» رمزگذاری کرده است و از این نسخه به خاطر قدمتش استفاده کرده است و نسخه ی دوم که از نسخه ی اولی استنساخ شده است ظاهرا ناسخ آن محمد بن راجی التیهرتی بوده است که محقق با نام «م» رمزگذاری کرده است. در ادامه مطالبی از محتویات کتاب را بیان می کند.

[ویکی فقه] کتاب الماء (کتاب). «کتاب الماء» اثر ابومحمد عبدالله بن محمد الازدی معروف به ابن الذهبی در موضوع لغت که نخستین کتاب لغت در موضوع پزشکی است و با تحقیق دکتر هادی حسن حمودی منتشر شده است.
مولف در مقدمه کتاب در سبب و چگونگی تالیفش به کتاب العین در علم لغت اثر ابوعبدالرحمن الخلیل بن احمد اشاره می کند که صاحب کتاب العین اولا نام کتاب خود را از نخستین باب کتابش اخذ کرده و ثانیا تلاش کرده که لغت غیر عربی را با معادل عربی آن جایگزین کند و اضافه می کند که من هم نام کتابم را از نخستین عنوان در باب اول کتاب اخذ کردم.
انگیزه تالیف
مولف انگیزه خود را در مقدمه چنین بیان می کند: تلاش کردم که کتابی را بنویسم که جمع بین طب و عربیت باشد و در آن امراض و دلیل آن و روش علاج آن را ذکر کنم و در امر کتابت از اختصار خارج نشدم تا اینکه نافع آید برای کسی که به دنبال شناخت داء و دواء باشد.
ساختار کتاب
کتاب حاوی سه جلد و دو مقدمه و متن و در پایان هر جلد فهرست محتویات و پایان جلد سوم فهرستی از مصادر و مراجع کتاب ذکر شده است. مولف کتاب را بر اساس فاء الفعل و در مرتبه بعد عین الفعل سپس لام الفعل و به ترتیب حروف الفباء مرتب کرده است. برای یافتن هر کلمه باید به ریشه ثلاثی آن کلمه مراجعه کرد، مثلا کلمه ی «الامعه» را ذیل (ا م ع) ترجمه نموده است که به معنای ضعیف الرای می باشد و «ثؤلول» به معنای «زگیل» باید به ریشه (ث ا ل) مراجعه کرد. محقق کتاب در پایان هر فصل از کتاب به توضیحاتی درباره ی برخی کلمات و اشاره به مستندات آیات و روایات نقل شده در آن فصل پرداخته است اگر چه در یک نگاه اجمالی اشتباهات مشخصی که ناشی از عدم آشنایی کافی محقق به زبان فارسی و احیانا منابع طب اسلامی ایرانی است؛ اما مجموعا بر ارزش اثر بطور چشم گیری افزوده است.
گزارش محتوا
...