کتاب الحوادث

[ویکی نور] «کتاب الحوادث» کتابی است تاریخی که وقایع قرن هفتم هجری در عراق را بیان کرده است. تا سال های اخیر، عده ای بر این باور بودند که این همان کتاب «الحوادث الجامعة و التجارب النافعة» نوشته ابن الفوطی است، لکن با بررسی های عده ای دیگر از علمای تاریخ و تراجم، باطل بودن این نظر با تطبیق این کتاب با کتاب مذکور ثابت گردید. نتیجه این شد که هیچ اطلاع دقیقی از نام و نشان مولف این کتاب در دست نمی باشد و همه احتمالات مطرح شده بدون دلیل می باشند، تنها نتیجه ای که می توان قبول نمود، این است که کتاب را مورخی از عراق که در قرن هشتم هجری زندگی می کرده، تالیف کرده است.
در مورد نام این کتاب نیز همانند نام مولفش بی اطلاعیم، لکن به خاطر شهرت این کتاب به کتاب الحوادث و تطبیق این اسم با محتویات آن، همین اسم انتخاب گردیده است. ایام مورد اشاره در کتاب (یعنی قرن هفتم هجری) سال های بعد از حمله مغول به عراق می باشد.
کتاب با مقدمه محققان در توضیح روش تحقیق آغاز شده است.
آن مقداری که از کتاب به دست آمده، با افتادگی قسمتی از اوائل کتاب همراه است و از اواسط وقایع سال ششصد و بیست و شش شروع شده است. بعد با عنوان بندی هر سال از این سده تا آخرین سال یعنی سال هفتصد هجری، ادامه پیدا کرده است. دو کتاب « التاریخ الوسیع» ابن ساعی و «روضة الاریب فی التاریخ» علی بن محمد کازرونی اصلی ترین منابع مؤلف در این کتابند.
شروع کتاب طبق آنچه بیان شد، از اواسط وقایع سال ششصد و بیست و شش می باشد و نویسنده از حضور یکی از خدمه خلیفه در بیمارستان عضدی می گوید. لفط مارستان در این متن، برای بیمارستان به کار برده شده که دقیقا برگرفته از لغت فارسی است. این مطلب، حاکی از تاثری دارد که اعراب آن روزگار از علوم و فرهنگ ایرانیان داشته اند؛ البته بعدها لفظ مستشفی برای بیمارستان اطلاق گردید.