کتاب

[ویکی فقه] • کتاب یکی از اسمای قرآن کریم است.• کتاب واژه ای از زبان عربی به معنای مکتوب یعنی نوشته شده است.باید به این نکته توجه داشت که در منابع اسلامی وقتی لفظ کتاب به کار برده می شود قرآن کریم مدنظر است. ••• قرآن یکی از منابع فقه می باشد.
کتاب، یکی از ادله اربعه است که در فقه به آن تمسک می گردد و مراد از آن، قرآن کریم است که از جانب خداوند بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم نازل شده و الفاظ و معانی و اسلوب آن، همه از سوی خدا است. قرآن معجزه جاوید پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم است و آن چه که در دست مسلمانان است همان کتابی است که بر قلب مقدس پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم نازل گردیده است.
اهمیت
قرآن حجت قاطع میان خلق و خالق بوده و منبع اصلی احکام شریعت اسلام شمرده می شود. ادله دیگر، یعنی سنت ، اجماع و عقل، از آن منبع پرفیض سرچشمه گرفته اند.
بررسی قطعیت در دلالت و صدور
قرآن از ناحیه صدور آن از جانب خداوند متعال، قطعی الصدور است و از ناحیه دلالت ، آیات آن یا از محکمات و یا از متشابهات می باشد، محکمات شامل نص (قطعی الدلالة) و ظاهر (ظنی الدلالة) است و متشابهات آن با ارجاع به محکمات روشن می گردد.
مسائل اصولی کتاب
...

[ویکی اهل البیت] "کتاب" کلمه ای عربی و از ریشه "کَتَبَ"، به معنی پیوستن اجزای مختلف یک چیز به همدیگر است. استعمال مجازی آن برای نوشتن به واسطه پیوند دادن حروف و کلمات در امتداد "سطر" است. گاهی به پیوستن الفاظ در کلام نیز کتاب گفته اند. لفظ "کتاب" بر چند مصدر و به معنای "نوشتن" است ولی اصطلاحاً بر هر "نوشته" مدون و غیرمدون اطلاق می شود.
برای آگاهی از شأن کتاب در اسلام می باید که شأن آن را در قرآن مجید و اخبار نشان داد.
واژه کتاب در معنای "نوشتن" 360 بار در قرآن مجید آمده است. این موارد را می توان به دو وجه کلی "رمزی" و "متعارف" تقسیم کرد:
در هیئت صحیفه که امروز مدلول خاص لفظ کتاب است، به همین ترتیب مشتقات فعلی و اسمی کتاب نیز بر معنای متعارف نوشتن دلالت دارند. "و اگر ما بر تو کتابی کاغذین از آسمان فرود آوردیم تا مدعیان آن را با دست های خود لمس کنند، باز آن کسانی که کفر می ورزند خواهند گفت که این جز سحری آشکار نیست". (9: سوره انعام: 7)؛ "ای کسانی که ایمان آورده اید هرگاه بخواهید در مدت زمان معین با یکدیگر به قرض و نسیه معامله کنید، پس این موضوع را مکتوب کنید".
در وجه متعارف، نوشتن در قرآن به معنای "جعل کردن" نیز بکار رفته است: "پس وای بر کسانی که با دستان خویش کتابی را می نویسند و سپس شایع می کنند که "این از جانب خداست" تا آن را به بهای ناچیزی بفروشند. وای بر آنان از آنچه دست هایشان نوشت و وای بر آنان از آنچه بدست آوردند". (9: سوره بقره: 78)
بدین ترتیب، همان طور که آنچه در دار وجود و عالم تکوین است، تعیّن حقیقی است که در "ام ّالکتابِ" خداوند و کتاب مبین او "تثبیت" و در قرآن کریم "تبیین" گردیده است، کلیه مکتوبات معتبر بشری نیز از خداوندی که بشر را نوشتن آموخته است، نشأت می گیرد و انعکاس و محاکاتی از عوالم غیب و شهادت است. لذا نه فقط کُتبی که گزارش شهود اولیای الهی از عوالم قدسی غیب است، تقدس دارد و در مرتبه ای دیگر کلیه کتاب هایی که موضوعآ متعلق به علوم و معارف دینی است واجد حرمت و شرافت است؛ بلکه تمام کتاب هایی که وجه "محسوس" یا "معقول" و یا "زیبای" عالم شهادت را ــ به مثابه "آیه" و مظهری از عالم غیب ــ در ساحت علم یا فلسفه و یا هنر جلوه گر می سازند، نیز در خور قدر و اعتبار خاص هستند.
تقابل ایجاب و سلب "حق" و "باطل" در اسلام اقتضا می کند که هر نوشته که دارای نسبتی مستقیم با حق نیست و در قلمرو باطل با هر چه حقیقی و حقانی است تعارض دارد، از حریم تقدس کتاب خارج شود. در ساحت حق، حرمت و تقدس "کتب الهی" یا "رحمانی"، واجد مراتبی از قرآن مجید تا آثار مربوط به جلوه محسوس عالم شهادت است؛ و در ساحت باطل نیز بطلانِ "کتب شیطانی" مبتنی بر مدارجی است که دانی آن نقطه مقابل کتب رحمانی است و ادنای آن فاقد نقطه مقابل و حتی خارج از تعریف کتاب است ولذا لایق ردّیه نیست. توضیح آن که بسا کتب باطل و شیطانی که در دوره تاریخی خاص خود حقانی و رحمانی بوده اند ولی با نسخ آن دوران و ظهور دوره ای جدید از اعتبار دیرینه ساقط گردیده اند. فی المثل آنچه در باب زندگی دینی انسان بر اساس کیش مسیحیت در عهد ولایت عیسوی به رشته تحریر درآمده بود، هر چند در مقابل "کفر" آن عصر محق بوده است ولی با "نسخ" آن دین در عهد اسلام در زمره متون "منسوخ" و بی اعتبار قرار گرفته و عمل بدان ها باطل اعلام شده است. درست به همان نحو که ایمان به ادیان گذشته، کفر دوره ایمان اسلامی محسوب می شود.
لغونامه هایی نیز که غفلت و جهل و فحشا و منکر را در بین مردمان رواج می دهند به "کتب تلف شده" می مانند. بنابراین "اتلاف" آنها ــ به معنی از بین بردن ــ واجب نیست، بلکه خرید و فروش و مزد گرفتن برای نوشتن آنها مانعی ندارد.

[ویکی فقه] کتاب (ابهام زدایی).
...

[ویکی فقه] کتاب (اصول). قرآن یکی از منابع فقه می باشد.
کتاب، یکی از ادله اربعه است که در فقه به آن تمسک می گردد و مراد از آن، قرآن کریم است که از جانب خداوند بر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم نازل شده و الفاظ و معانی و اسلوب آن، همه از سوی خدا است. قرآن معجزه جاوید پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم است و آن چه که در دست مسلمانان است همان کتابی است که بر قلب مقدس پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم نازل گردیده است.
اهمیت
قرآن حجت قاطع میان خلق و خالق بوده و منبع اصلی احکام شریعت اسلام شمرده می شود. ادله دیگر، یعنی سنت ، اجماع و عقل ، از آن منبع پرفیض سرچشمه گرفته اند.
بررسی قطعیت در دلالت و صدور
قرآن از ناحیه صدور آن از جانب خداوند متعال، قطعی الصدور است و از ناحیه دلالت ، آیات آن یا از محکمات و یا از متشابهات می باشد، محکمات شامل نص (قطعی الدلالة) و ظاهر (ظنی الدلالة) است و متشابهات آن با ارجاع به محکمات روشن می گردد.
مسائل اصولی کتاب
...

[ویکی فقه] کتاب (قرآن). کتاب یکی از اسامی قرآن می باشد.
«کتاب» مصدر، و به معنای کتابت (نوشتن)، مکتوب (نوشته شده)، جمع و گردآوری، وجوب و لزوم و… آمده است.«کتاب» یکی از مشهورترین اسامی و صفات قرآن است و در حدود هشتاد مورد، از قرآن با لفظ «کتاب» یاد شده است. در ادله اربعه از علم اصول فقه (کتاب (قرآن)، سنت ، عقل و اجماع ) و منابع فقه نیز از قرآن به عنوان کتاب یاد می شود.
وجه نامگذاری قرآن به کتاب
علل انتخاب نام کتاب برای قرآن:۱. چون قرآن در سطور نگاشته شده است؛۲. به سبب جمع شدن انواع علوم، قصص و اخبار به شیواترین شکل ممکن در قرآن؛۳. تکالیفی از سوی خدای متعالی در قرآن بر مردم واجب شده است؛ از این رو، قرآن را کتاب نامیده اند.

[ویکی فقه] کتاب (مکتوب). کتاب از ریشه کتب از زبان عربی می باشد.
کتاب یک اثر چاپی صحافی شده است و مانند نشریات، تحت یک عنوان ثابت، به صورت دوره ی منتشر نمی شود. کتاب مجموعه ای از صفحه‎های کاغذی است که متنی روی آن‎ها نوشته شده و در یکی از طرف ها به هم بسته شده اند و مجلد است. به مجلّدکردن کتاب به اصطلاح صحافی گفته می شود. کتاب در اندازه های گوناگون وجود دارد.

اندازه های کتاب
کتاب در اندازه های گوناگون وجود دارد. قطع رحلی، وزیری و جیبی از معروف ترین قطع های کتاب است.
به صفحه اول هر کتاب جلد و به صفحه بعدی آن آستر بدرقه گفته می شود. به اولین برگ از هر کتاب که نام کتاب و نام نویسنده نوشته شده است پیشواز گفته می شود.

انواع کتابها
کتاب همچنین می تواند به صورت دیجیتالی باشد و یا اینکه در قالب بسته های نرم افزاری ارائه شود.

کِتاب مجموعه ای از برگه های نوشته شده، مصوّر، چاپ شده یا صفحه های خالی ( صفحه سپید و نانوشته ) است؛ که می تواند از جوهر، کاغذ ( ورق ) ، پوست حیوانات یا مواد دیگر ( چسب، نخ و… ) ساخته شود.
معمولاً از یک طرف به یکدیگر محکم شده یا وصل می شوند. هر برگه در کتاب، ورق و هر سمت یا روی هر ورق، صفحه نامیده می شود.
به جلد کردن کتاب به اصطلاح صحافی گفته می شود. اندازه کتاب ها گوناگون است. در ایران، قطعِ رحلی، وزیری و جیبی ( و در دوران اخیر قطع رقعی ) از مشهورترین قطع های کتاب است. کوچک ترین کتاب دنیا یک انجیل است که در موزهٔ کلیسای وانک اصفهان نگهداری می شود. اولین کتاب به زبان فارسی در هند و به دست یک ارمنی به زیور طبع آراسته شده است. از انواع دیگر کتاب، کتاب دیجیتالی ( به انگلیسی: e - Book ) است که کتاب در قالب بسته های نرم افزاری مانندِ پی دی اف یا ئی پاب ارائه می شود که وسایلی نیز به نام کتابخوان الکترونیکی مانندِ آمازون کیندل برای خواندن آن به کار می رود. نمونهٔ دیگری از کتاب غیرِ چاپّی کتاب صوتی است، یعنی کتاب هایی که توسط فرد یا افرادی خوانده و گاهی به صورت نمایشنامه اجرا می شوند. این کتاب ها ممکن است با موسیقی و افکت همراه باشند.
تاکنون تعریف مشخص و کاملی ارائه نشده است و نخواهد شد که بتواند مفهوم تمام انواع گوناگون کتاب را دربرگیرد. [ ۱] اما یکی از تعاریف معتبری که برای کتاب ارائه شده است، مربوط به سازمان یونسکو می شود: کتاب نوعی اثر چاپی صحافی شده است که بیشتر از ۴۹ صفحه داشته باشد و مانندِ نشریات، تحت یک عنوان ثابت، به صورت دوره ای منتشر نشود. [ ۲] تعریف دیگری نیز کتاب را «مجموعه ای از لوح های چوبی یا عاجی یا مجموعه ای از ورق های کاغذ، پوست آهو یا ماده ای مانند آن، اعم از دست نویس یا چاپی که با هم به نخ کشیده یا صحافی شده باشند» معرفی کرده است. [ ۳] تعریف دیگری که به نظر می رسد مناسب باشد، محتوای تولید شده توسط نویسنده که هدف مشخصی را دنبال کند و کتاب حولِ محور هدف مشخص شده توسط نویسنده مطالبی ارائه دهد و در پایان کتاب، نویسنده به هدف خود برسد و در این مجال، ارجاع کلّی به کتابِ دیگر یا مقاله نداشته باشد.
واژه کتاب از زبان عربی وارد فارسی شده است. در فارسی میانه «نامک» ( به فارسی دری «نامه» ) به طور عمومی به کتاب گفته می شد و فروردگ به آنچه امروز عموماً نامه خوانده می شود. در دورهٔ تکوین فارسی دری نیز نامه به معنی مطلق کتاب به کار رفته است. در فارسی میانه، از اصطلاحات تخصصی تر ماتیکان ( رساله ) و نسک ( برای بخش های اوستا ) استفاده شده است. کلمهٔ نُبی که هم ریشه با نبشتن ( نگاشتن ) است و معنای مطلق کتاب یا نوشته از آن مستفاد تواند شد، در فارسی دری به معنی خاص قرآن به کار رفته است. [ ۴]

کتاب (شهر). کتاب ( به ازبکی: Китоб ) شهری در ولایت کشک دریا کشور ازبکستان است که در سرشماری سال ۲۰۱۰ میلادی، ۴۳٬۹۶۱ نفر جمعیت داشته است. باشندگان این شهر بیشتر تاجیک ها هستند و اقلیتی از ازبک ها و روس ها نیز در این شهر زیست می کنند. [ ۱]

کتاب (فیلم ۲۰۱۳). کتاب ( به انگلیسی: Book ) فیلمی هندی محصول سال ۲۰۱۳ و به کارگردانی ویجی آدهیراج است. در این فیلم بازیگرانی همچون ساتیا، راکول پریت سینگ، آیشواریا راجش و جاگاپاتی ببو ایفای نقش کرده اند.

مجموعه ای از الواح (چوبی یا عاجی و امثال آن) یا اوراق کاغذ یا پوست یا امثال آن که بر روی آن ها مطالبی نوشته یا چاپ و بین دو برگ (اصطلاحاً جلد) به هم چسبیده و صحافی شده باشند و اوراق آن بیش از ۴۸ صفحه باشد. مجموعۀ کمتر از ۴۸ صفحه را جزوه یا رساله می نامند. تفاوت کتاب یا نشریه ادواری در این است که کتاب واحد تمامی است، درصورتی که نشریه، با عنوان مشخص و در فاصله زمانی منظم یا نامنظم برای مدت نامحدودی منتشر می شود و هر شماره حاوی تعدادی مقاله است. کتاب در مقایسه با کتابت عمر کمتری دارد. پیش از اختراع کتاب بشر بر روی الواح گلین می نوشت و مجموعۀ آن ها را در مکانی نگهداری می کرد، مانند کتابخانه آشور بانی پال یا بایگانی سلطنتی تخت جمشید، یا آن که بر روی پاپیروس می نوشت و آن صفحات را به دنبال هم می چسباند و آن را از عرضِ صفحه لوله می کرد که «طومار» نامیده می شد. بازیابی اطلاعات در طومار کاری مشکل و وقت گیر بود. در کتابخانۀ اسکندریه (قرن ۳پ م) مجموعه ای از طومارها نگهداری می شد. در قرن ۲م کُدِکْس ساخته شد که همان شکل امروزی کتاب است. صفحات پاپیروس یا پوست را تا می زدند و کنار هم قرار می دادند و آن ها را با نخ به هم می دوختند. این روش رفته رفته تکامل یافت و کاغذ جانشین پاپیروس و پوست شد و دوختن عطف کتاب و جلدکردن آن صفحات (← صحافی_و_تجلید_سنتی) مرسوم شد و در قرون وسطا توسعۀ عظیمی پیدا کرد. با اختراع صنعت چاپ امکان تکثیر و تولید کتاب در نسخه های زیاد فراهم آمد. در آغاز، اندازۀ کتاب های چاپی به نسبت تاهایی که کاغذ می خورد تعیین می شد که مهم ترین آن ها عبارت بودند از یک تایی (نیم برگی) یا فولیو، چهارتایی یا کوارتو، هشت تایی یا اوکتاوو، و دوازده تایی یا دوئودسیمو. پس از رواج کاغذسازی ماشینی، اندازه های کاغذ و کتاب استاندارد شد. با اختراع صنعت چاپ و امکان تولید کتاب در شمارگان زیاد، کتابخانه ها و حرفه کتاب فروشی و نشر رونق بسیار یافت. در نیمۀ دوم قرن ۲۰ ـ با اختراع و به کارگیری فنّاوری نوین اطلاعات و ارتباط ـ نوع جدیدی از کتاب عرضه شد که در آن مطالب به صورت رقومی (دیجیتالی) در حافظه رایانه و یا دیسک فشرده و امثال آن ذخیره و با بهره گیری از نرم افزارهای مخصوص بازیابی می شود و به کتاب الکترونیکی شهرت دارد. تحول دیگر در کتاب ضبط مطالب آن بر روی نوارهای مغناطیسی یا دیسک فشرده است که به کتاب گویا یا کتاب شنیداری شهرت دارد.

کتاب (نشریه). نخستین نشریۀ ادواری کتاب شناسی ایران. چهار شماره در سه مجلد در ۱۳۱۱ش، به مدیریت محمد رمضانی، مدیر مؤسسۀ انتشاراتی کلالۀ خاور، در تهران منتشر شد. دورۀ این نشریه دربردارندۀ یک دهه (۱۳۰۱ـ۱۳۱۰ش) کارنامۀ نشر ایران است.