کالبدشناسی مقایسه ای

کالبدشناسی مقایسه ای[ ۱] ، کالبدشناسی تطبیقی یا همسنجشی ( به انگلیسی: Comparative anatomy ) شاخه ای از کالبدشناسی است. این رشته به مطالعه شباهت ها و تفاوت های آناتومی گونه های مختلف ( جانور، گیاه، قارچ و … ) می پردازد. این کار نقش بسزایی در ریخت شناسی و تحلیل های فیلوژنتیک دارد.
کالبدشناسی تطبیقی منبع مهمی جهت بررسی سوبژکتیو داده ها برای مطالعه تاریخ فرگشتی ( تکامل ) حیات است. مطالعه تطبیقی گونه های زندهٔ مختلف در زیست بوم می تواند به فهم جوانب ریخت شناسانه و کارکرد خصیصه های سازگارشده کمک کند. آناتومی مقایسه ای نه تنها برای ظاهر بلکه برای ساختار اندام ها ( بافت شناسی تطبیقی ) هم ضروری است تا ساختارهای همساخت و همسان از هم معلوم شوند. برای مثال، بال خفاش همان کاربرد بال پروانه را دارد ( هر دو اندامی برای پرواز هستند ) ، ولی از نظر ساختاری یکسان نیستند. در حقیقت، بال خفاش ساختار مشابه پای اسب یا باله دلفین را دارد. ( به چنین ساختارهایی همساخت می گویند ) .
در این روش، نشان داده می شود که تغییرات اندک در نسبت ها و جایگاه اجزای موجودات زنده برای تغییر کارکرد کافی هستند. برای نمونه گوش ما شکلی تکوین یافته از آبشش ماهی است. [ ۲]
وقتی دو بدن به هم شبیهند ولی منشأ یکسانی ندارند، به آنها هوموپلاسی یا فرگشت هم گرا می گویند. باله آب بازان چون نهنگ و دلفین به باله ماهی ها به ویژه کوسه ها شباهت دارد. ولی نهنگ ها ماهی نیستند، آنها چون فیل و انسان پستاندار هستند. باله های آنها در واقع پاهای جلویی آنها بوده اند که در طول فرگشت به این شکل درآمده اند. [ ۳]