کاروانسرا

کاروانسرا (گغارکونیک). کاروانسرا ( به لاتین: Karvansara ) یک منطقه مسکونی در ارمنستان است که در استان گغارکونیک واقع شده است.

کاروانسرا (ماه نشان). کاروانسرا یک روستا در ایران است که در دهستان انگوران واقع شده است. [ ۱] کاروانسرا ۱۴۰ نفر جمعیت دارد.

بنایی با محوطه ای وسیع در میان راه ها و اغلب کنار جاده ها، دارای حجره ها و انبارهای متعدد، که کاروان ها معمولاً شب هنگام برای استراحت مسافران در آن اقامت می کردند و بازرگانان در آن جا به دادوستد می پرداختند. اگرچه کاروان سراهایی متعلق به دورۀ سلجوقیان و مغولان برجای مانده، اما بیشتر کاروان سراها در عهد صفوی در کنار شاهراه های ایران ساخته شده است که از برخی از آن ها هم اکنون نیز استفاده های گوناگون می شود. در برخی منابع رباطِ جامع و مجهّز را کاروان سرا نامیده اند، اما این گونه رباط ها که استراحتگاه هایی در کنار جاده ها و به کاروان سرا شبیه بوده اند، عظمت و شکوه کاروان سرا را نداشته اند. اغلب کاروان سراها دارای حجره های متعدد، ایوان و صحن، دالان هایی با سقف های گنبدی، اصطبل، هشتی، چاپارخانه، بازارچه، آب انبار و حوض خانه بوده اند. ازجمله کاروان سراهای مهم در ایران عبارت اند از: کاروان سرای گَز در اصفهان متعلق به دورۀ سلجوقی؛ کاروان سرای مرنجاب در ۱۸۰کیلومتری شرق کاشان از دورۀ صفوی؛ کاروان سرای شاه عباس در بیستون که وقف نامۀ آن به تاریخ ۱۰۹۶ش به جای یکی از نقش برجسته های پارتی حجاری شده است؛ کاروان سرای شاه عباس در نطنز (۱۰۲۹ق)؛ کاروان سرای شاه عباس در شهر سمنان متعلق به دورۀ صفویه؛ کاروان سرای میان دشت در شاهرود که در عهد شاه عباس اول صفوی ساخته شده است؛ کاروان سرای عین الرشید در مسیر جادۀ ورامین به کاشان که بنایی سنگی از دورۀ صفویه است؛ کاروان سرای مهیار در اصفهان که بنایی از عهد شاه سلیمان صفوی است؛ کاروان سرای مورچه خورت در اصفهان که آن را از کاروان سراهای دورۀ صفویه دانسته اند؛ کاروان های مادرشاه که آن را مادرِ شاه سلطان حسین صفوی در جوار مدرسۀ چهارباغِ اصفهان ساخته و آن را وقف مدرسه کرده است؛ کاروان سرای نیشابور از بناهای عهد صفویه؛ کاروان سرای وزیر یا سرای وزیر در قزوین، در غرب بازارچۀ وزیر؛ کاروان سرای نیشابور که بر کتیبۀ آب انبار آن تاریخ ۱۰۷۰ق نقش بسته است، بانی آن را محمدولی میرزا، حاکم یزد در دورۀ فتحعلی شاه قاجار، دانسته اند؛ کاروان سرای پاسنگان در کنار جادۀ قم به کاشان در اوایل قرن ۱۳ق. نیز ← رباط