چهارم افزوده

چهارم افزوده یا پنجم کاسته فاصله ای در موسیقی است که شامل سه پرده کامل است. از همین رو به این فاصله ترایتون ( به انگلیسی: tritone، ترکیب tri به معنی سه و tone به معنی پرده ) هم گفته می شود. برای مثال فاصلهٔ بین نت فا با نت سی که پس از آن می آید، یک چهارم افزوده است چرا که شامل سه پرده است: فا تا سل، سل تا لا، لا تا سی.
در یک گام دیاتونیک، هر اکتاو تنها شامل یک فاصلهٔ چهارم افزوده است. برای نمونه، فاصلهٔ بین نت فا تا سی که در بالا ذکر شد، تنها فاصلهٔ چهارم افزوده ای است که در گام دو ماژور دیده می شود. از آنجا که فاصلهٔ چهارم افزوده از نظر اندازه با معکوس خود هم اندازه است ( هر دو، سه پرده طول دارند ) در نتیجه در هر گامی هر جا که فاصلهٔ چهارم افزوده دیده شود، معکوس آن نیز ( پنجم کاسته ) دیده می شود؛ در مثال بالا، فاصله بین نت سی تا نت فا که پس از آن می آید، یک فاصلهٔ پنجم کاسته است.
در اعتدال مساوی، فاصلهٔ چهارم افزوده اکتاو را دقیقاً به دو نیمهٔ مساوی تقسیم می کند: هر اکتاو ۱۲۰۰ سنت اندازه گیری می شود و هر فاصلهٔ چهارم افزوده در اعتدال مساوی ۶۰۰ سنت طول دارد.
فاصلهٔ چهارم افزوده یک فاصلهٔ ناآرام دانسته می شود و در موسیقی غربی تا قرون وسطی از به کار گرفتن این فاصله پرهیز می شده است، چنان که که آن را «شیطان در موسیقی» ( انگلیسی: the Devil in music, لاتین: diabolus in musica ) می نامیدند. [ ۱]