چهارمضراب

نام یکی از فرم های موسیقی ایران در سال های اخیر. چهارمضراب یکی از مهم ترین و رایج ترین فرم های موسیقی است که اساساً بی کلام است و ساختمان آن براساس یک یا چند فیگور ریتمیک قرار دارد که «پایه» نامیده می شود و اغلب در وزن های ۸/۶،۱۶/۶و۴/۲ است و گاهی در وزن های دیگر نیز ساخته می شود. در ردیف موسیقی ایران نمونه های ساده ای از چهارمضراب وجود دارد، مانند چهارمضراب نوا، همایون، دلکش، ماهور، در ردیف موسی معروفی، و سه گاه که برخی از آن ها در شروع دستگاه نواخته می شود؛ مانند چهارمضراب نوا، همایون، و سه گاه و برخی مابین گوشه ها نواخته می شود، مانند چهارمضراب ماهور یا دلکش. گوشه مجلس افروز که امروز در ردیف موسیقی موجود است، در واقع نوعی چهارمضراب محسوب می شود. اولین هنرمندی که به شکل تخصصی روی چهارمضراب کار کرد، استاد ابوالحسن صبا بود که چهارمضراب های متنوعی را در همه دستگاه ها ابداع کرد. چهارمضراب ماهور او، که برخی به اشتباه آن را به درویش نسبت می دهند، بسیار معروف است. پس از صبا، فرامرز پایور، پرویز مشکاتیان، و حسین علیزاده، روی این فرم بیش از دیگران کار کردند و آثاری به صورت کتاب و نوار انتشار دادند. از چهارمضراب های معروف معاصر می توان چهارمضراب مخالف سه گاه اثر پایور؛ شورانگیز اثر مشکاتیان؛ بیات ترک اثر حسین علیزاده را نام برد.