پیمان ماه

توافق کنترل فعالیت کشورها بر ماه و دیگر اجرام آسمانی ( به انگلیسی: Agreement Governing the Activities of States on the Moon and Other Celestial Bodies ) [ ۳] یا به نام معمول پیمان ماه ( به انگلیسی: Moon Treaty ) یا توافق ماه ( به انگلیسی: Moon Agreement ) ) ، یک پیمان بین المللی است که حدود حقوقی میان کشورها در مورد ماه و همچنین هر جرم آسمانی دیگر ( و نیز اجرام چرخنده به دور آنها ) ؛ به غیر از زمین، را در جامعه بین المللی تعیین می کند؛ بنابراین تمام فعالیت های فضایی در جهت دستیابی به اجرام آسمانی و فعالیت هایی که بر روی آن ها انجام می شود باید با اساس قوانین بین الملل؛ که شامل منشور ملل متحد نیز می شود، سازگار باشند. نظارت بر اجرای این پیمان بر عهدهٔ کمیته سازمان ملل در امور استفاده صلح آمیز از فضا است.
این پیمان در عمل، پیمان ناموفقی بوده است، زیرا از زمان پیدایش آن در سال ۱۹۷۹ هیچ یک از کشورهایی که دارای فناوری فرستادن انسان به فضا هستند یا برنامه ای در این راستا دارند؛ ( مانند آمریکا، آژانس فضایی اروپا، روسیه، چین، ژاپن و هند ) ، عضو آن نیستند و بنابراین نقش ناچیزی در پروازهای فضایی دارد. تا نوامبر سال ۲۰۱۶، تنها ۱۷ کشور به این پیمان پیوسته اند. [ ۴] [ ۱]
در ادامه پیمان فضای بیرونی، هدف از پیدایش پیمان ماه، ایجاد رژیمی برای استفاده از ماه و دیگر اجرام آسمانی مانند پیمان کف دریا بود که توسط کنوانسیون ملل متحد در مورد حقوق دریاها تصویب شده بود. این پیمان عنوان می کند که منابع طبیعی ماه باید در اختیار تمام کشورها و مردم جهان باشد. همچنین این معاهده، کشورها را از استفاده از ماه به عنوان عاملی برای ایجاد مناقشه های بین المللی منع می کند.
برخی از مفاد اصلی این معاهده شامل موارد زیر می شوند:[ ۴]
• از هرگونه استفاده نظامی مانند آزمایش سلاح یا ایجاد پایگاه نظامی بر سطح اجرام نظامی منع می کند.
• از هرگونه اکتشاف اجرام آسمانی منع می کند. مگر اینکه بر اساس اصول میراث مشترک بشری تأیید شود که منافع آن به سود تمام کشورهای جهان است. ( ماده ۱۱ )
• تمام فعالیت ها در اجرام آسمانی و اکتشافات بدست آمده باید به اطلاع دبیرکل سازمان ملل متحد برسند.
• تمام کشورها برای تحقیق بر روی اجرام آسمانی، حق برابر دارند.
• هر کشوری نمونه ای را برای آزمایش بدست می آورد باید حداقل بخشی از آن را در اختیار دیگر کشورها یا مراکز تحقیقاتی بگذارد.
• از ایجاد هرگونه تغییر در اجرام آسمانی منع می کند و اعضا را ملزم می کند که با ارائه معیارهایی، از ایجاد آلودگی اتفاقی خودداری کنند.
• از هرگونه ادعای حاکمیت بر هر جرم آسمانی منع می کند.
• از هرگونه ادعای مالکیت بر اجسام فرازمینی توسط هر فرد حقیقی یا سازمان منع می کند حتی اگر آن سازمان، بین المللی یا دولتی باشد.
• اعضا را ملزم به تنظیم یک رژیم بین المللی برای اطمینان از توسعه پایدار و مدیریت منابع و تقسیم منافع حاصل از اکتشافات اجرام آسمانی می کند.